Η αυξημένη αβεβαιότητα και ο εμπορικός προστατευτισμός έχουν προκαλέσει μία μετατόπιση των ροών κεφαλαίων των επενδυτών από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη, με την επιστροφή των ευρωπαϊκών κεφαλαίων που τοποθετήθηκαν στις ΗΠΑ την προηγούμενη δεκαετία και διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο στην τεχνολογική της πρόοδο να είναι πιο εφικτή από ποτέ, αναφέρει ανάλυση στο οικονομικό δελτίο της Alpha Bank.
Η ανάλυση της Alpha Bank
«Από τις αρχές του 2025, οι διεθνείς επενδυτές έχουν στρέψει το ενδιαφέρον τους από τις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (ΗΠΑ) προς την Ευρώπη. Είναι παράδοξο το γεγονός ότι ακόμα και η υψηλή κερδοφορία των αμερικανικών μετοχών δεν εμπόδισε τη νέα τάση των επενδυτών, από τότε που ο πρόεδρος Trump επέστρεψε στον Λευκό Οίκο. Πόσο πιθανό είναι να καταγράφεται μία αλλαγή στη στάση των επενδυτών;
Ο πρόεδρος Trump ανακοίνωσε τους δασμούς, στις 2 Απριλίου 2025, αφού είχε προειδοποιήσει δημοσίως για μία τέτοια κίνηση, στα μέσα Φεβρουαρίου 2025. Στις 12 Ιουλίου ανακοίνωσε εκ νέου την επιβολή δασμών 30% στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με εφαρμογή από 1η Αυγούστου, ενώ βρίσκονται σε εξέλιξη διαπραγματεύσεις.
Αποτέλεσμα των ανωτέρω εξελίξεων ήταν η ενίσχυση της αβεβαιότητας και η αντιστροφή της προηγούμενης ανοδικής τάσης των ροών των διαπραγματεύσιμων μετοχικών αμοιβαίων κεφαλαίων (Equity ETFs[i]) προς τις ΗΠΑ.
Στο πρώτο εξάμηνο του 2025, αυτές οι ροές φαίνεται να κατευθύνθηκαν περισσότερο σε αντίστοιχα περιουσιακά στοιχεία της Ευρώπης. Όπως φαίνεται στο Γράφημα 1, με εισροές 26 δισ. ευρώ, η περίοδος από τον Ιανουάριο έως τον Μάρτιο του 2025 ήταν το πρώτο τρίμηνο με θετικές ροές σε Equity ETFs της Ευρώπης, μετά από αρκετά συνεχόμενα τρίμηνα καθαρών εκροών. Έκτοτε, με περισσότερα από 22 δισ. ευρώ εισροών, τον Απρίλιο και τον Μάιο, το δεύτερο τρίμηνο του 2025 έχει τη δυνατότητα να γίνει το καλύτερο τρίμηνο της τελευταίας δεκαετίας για την Ευρώπη. Το ρεκόρ που πρέπει να καταρριφθεί ανήκει στο τέταρτο τρίμηνο του 2015, με εισροές 31,4 δισ. ευρώ.
Ποιοι είναι οι καταλύτες αυτής της αλλαγής;
Ο βασικός καταλύτης ήταν η ανακοίνωση των δασμών την «Ημέρα της Απελευθέρωσης». Αυτή η εξέλιξη έχει δύο επιπτώσεις. Η πρώτη είναι ο βραχυπρόθεσμος φόβος για τη ζημία που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οι δασμοί στην αμερικανική οικονομία, γεγονός που αύξησε την πίεση στους επενδυτές να απομακρύνουν κεφάλαια από τις αμερικανικές αγορές μετοχών. Η δεύτερη επίπτωση, πιο μακροπρόθεσμη, είναι ότι αυτές οι ανακοινώσεις για τους δασμούς έχουν οδηγήσει τους επενδυτές στην αναζήτηση νέων αγορών, με σκοπό τη διαφοροποίηση του πολιτικού κινδύνου.
Ο δεύτερος καταλύτης είναι η σχετική βελτίωση των προοπτικών της ευρωπαϊκής οικονομίας και, επομένως, είναι λογικό για τους επενδυτές να αυξήσουν την έκθεσή τους σε περιουσιακά στοιχεία της Ευρώπης. Οι καλύτερες προοπτικές οφείλονται, σε μεγάλο βαθμό, στη δημοσιονομική τόνωση της Γερμανίας και στις αυξημένες αμυντικές δαπάνες σε όλη την Ευρώπη. Η πειθαρχημένη δημοσιονομική επέκταση, με έμφαση στις υποδομές, την καινοτομία και την υγειονομική περίθαλψη, αυξάνει την αξιοπιστία της Ευρώπης ως γεωπολιτικό και οικονομικό αντίβαρο στις ΗΠΑ. Τούτο έχει ως αποτέλεσμα την εντονότερη προθυμία των επενδυτών να επανεξετάσουν τις ευρωπαϊκές αγορές και να αποφύγουν τον κίνδυνο συγκέντρωσης στην αμερικανική αγορά. Παράλληλα, η ταχύτερη αποκλιμάκωση των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αναμένεται να στηρίξει περαιτέρω την οικονομία και ιδιαίτερα τις επιχειρήσεις.
Πόσο θα διαρκέσει αυτή η στροφή των επενδυτών;
Οι εκροές μετοχικών κεφαλαίων από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη δεν είναι πιθανόν να συνεχισθούν με τον ίδιο έντονο ρυθμό. Και τούτο επειδή αυτές οι ροές μεγάλης κλίμακας είναι αποτέλεσμα της ξαφνικής ανησυχίας των επενδυτών για την εμπορική πολιτική Trump καθώς και τις επιπτώσεις που θα έχει στις αποδόσεις των αμερικανικών μετοχών.
Ωστόσο, αυτό που είναι πολύ πιθανόν είναι να διατηρηθεί η αυξημένη έκθεση των επενδυτών σε περιουσιακά στοιχεία στην Ευρώπη. Μία εύλογη εξήγηση είναι η επιθυμία των διεθνών επενδυτών να διαφοροποιήσουν περαιτέρω τα χαρτοφυλάκιά τους, σε μία περίοδο έντονης αβεβαιότητας, αφού κατέχουν «μεγάλες θέσεις» σε περιουσιακά στοιχεία των ΗΠΑ.
Ενδεικτικά, οι ξένοι επενδυτές κατέχουν περίπου το 1/4 των κρατικών και ιδιωτικών ομολόγων των ΗΠΑ και περίπου το 18% των αμερικανικών μετοχών, έναντι 10% το 2006 (“Dwindling capital inflows will weigh on the US dollar", Oxford Economics, Ιούνιος 2025).
Ποιες είναι οι επιπτώσεις από τις πιέσεις που δέχεται το δολάριο;
Το δολάριο καταγράφει τη χειρότερη επίδοση πρώτου εξαμήνου από το 1973, με τους επενδυτές να είναι επιφυλακτικοί στο άλλοτε «ασφαλές καταφύγιο», λόγω της ασταθούς εμπορικής πολιτικής Trump και του υψηλού ομοσπονδιακού χρέους.
Στο πλαίσιο αυτό, ενδεικτική ήταν η πρόσφατη απόφαση του οίκου Moody's να προβεί στην υποβάθμιση της πιστοληπτικής αξιολόγησης των ΗΠΑ σε «Aa1» από «Aaa», εξαιτίας της δημοσιονομικής επιβάρυνσης που αντιμετωπίζει η αμερικανική κυβέρνηση σε ένα περιβάλλον υψηλών επιτοκίων.
Ο δείκτης δολαρίου[ii], ο οποίος μετρά την ισχύ του νομίσματος έναντι ενός «καλαθιού» 6 βασικών νομισμάτων, συμπεριλαμβανομένων της λίρας, του ευρώ και του γεν, έχει υποχωρήσει περισσότερο από 10% από τις αρχές του 2025.
Επιπλέον, το ευρώ έχει ενισχυθεί κατά 14%, περίπου, έναντι του δολαρίου, στο πρώτο εξάμηνο του 2025 (Γράφημα 2). Η οικονομική ιστορία έχει δείξει ότι, σε περιόδους αβεβαιότητας, το δολάριο ενισχύεται ως «ασφαλές καταφύγιο». Αυτή τη φορά, όμως, καταγράφηκε υποχώρηση του δολαρίου με τις διεθνείς αγορές να δείχνουν αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα. Η «υπομονή» των διεθνών αγορών στις εμπορικές εντάσεις και τις γεωπολιτικές διαταραχές αντικατοπτρίζεται, επίσης, στη διατήρηση των τιμών της ενέργειας σε σχετικά χαμηλά επίπεδα. Ο χρυσός, από την άλλη πλευρά, συνεχίζει την ανοδική του πορεία, κυρίως ως αποτέλεσμα της υποτίμησης του δολαρίου και της στροφής των κεντρικών τραπεζών στο χρυσό ως αποθεματικό.
Το δολάριο δέχεται μία ήπια πίεση, καθώς βασικοί παράγοντες στήριξής του έχουν αναθεωρηθεί επί τα χείρω, όπως είναι η επιβράδυνση του ρυθμού οικονομικής ανάπτυξης (1,6%, το 2025, από 2,8%, το 2024)[iii], η αύξηση του ομοσπονδιακού χρέους[iv] ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) και η καταγραφή σημαντικού ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών[v] ως ποσοστό του ΑΕΠ σε 3,9%, το 2024, από 3,3%, το 2023, ενώ προβλέπεται να διαμορφωθεί στο 3,7%, το 2025. Ειδικά, όσον αφορά στο έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, οι μειωμένες εισροές κεφαλαίων χαρτοφυλακίου στις ΗΠΑ έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο, καθώς «χρηματοδοτούν» σημαντικό μέρος αυτού του ελλείμματος.
Συνοψίζοντας, η αυξημένη αβεβαιότητα και ο εμπορικός προστατευτισμός έχουν προκαλέσει μία μετατόπιση των ροών κεφαλαίων των επενδυτών από τις ΗΠΑ προς την Ευρώπη. Η Ευρώπη έχει καταφέρει να ανακτήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών, ενώ, σήμερα, είναι, πιο εφικτή από ποτέ, η επιστροφή των ευρωπαϊκών κεφαλαίων που τοποθετήθηκαν στις ΗΠΑ την προηγούμενη δεκαετία και διαδραμάτισαν καταλυτικό ρόλο στην τεχνολογική της πρόοδο. Αυτά τα κεφάλαια είναι απαραίτητα, ώστε να επιτευχθεί ο στόχος της κάλυψης των αυξημένων χρηματοδοτικών αναγκών της Ευρώπης».
[i] Τα Διαπραγματεύσιμα Αμοιβαία Κεφάλαια (Δ.Α.Κ. ή ETFs) είναι μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων τα οποία εκδίδονται από Ανώνυμες Εταιρείες Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ΑΕΔΑΚ) και εισάγονται προς διαπραγμάτευση στο Χρηματιστήριο. Με την αγορά μεριδίων Δ.Α.Κ. επιτυγχάνεται διασπορά κινδύνου μέσω διαφοροποίησης χαρτοφυλακίου, καθώς ο εκάστοτε επενδυτής επενδύει έμμεσα στο "καλάθι" των μετοχών που συνθέτουν τον δείκτη που παρακολουθεί το Δ.Α.Κ., χωρίς στην πράξη να χρειάζεται να αγοράσει μεμονωμένα την κάθε μετοχή του δείκτη.
[ii] Ο δείκτης δολαρίου (DXY) είναι ένας σημαντικός δείκτης που συγκρίνει το δολάριο έναντι ενός καλαθιού έξι κύριων νομισμάτων.
[iii] OECD Economic Outlook, Volume 2025 Issue 1: United States | OECD
[iv] The Budget and Economic Outlook: 2025 to 2035 | Congressional Budget Office
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
