Στο προσκήνιο επανέρχονται οι εξελίξεις γύρω από την ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου (Great Sea Interconnector), με δύο συναντήσεις κορυφής την Τετάρτη τόσο σε διμερές (Αθήνα - Λευκωσία) όσο και σε τριμερές επίπεδο, μεταξύ δηλαδή της Ελλάδας, της Κύπρου και της Κομισιόν.
Έναν μήνα μετά την απότομη όξυνση στις σχέσεις των δύο πλευρών, με τον Νίκο Χριστοδουλίδη να επιτίθεται στον ΑΔΜΗΕ κατηγορώντας τον ότι «εκβιάζει» τη Λευκωσία και την ελληνική κυβέρνηση να στηρίζει πλήρως τον Διαχειριστή, ζητώντας παράλληλα από την κυπριακή πλευρά να ξεκαθαρίσει τη στάση της, ο Κυριάκος Μητσοτάκης υποδέχεται σήμερα στις 11:00 τον Κύπριο Πρόεδρο στο Μέγαρο Μαξίμου. Τα ενεργειακά, όπως είναι αναμενόμενο, θα αποτελέσουν κρίσιμο μέρος της ατζέντας.
Παράλληλα, στις Βρυξέλλες οι υπουργοί Ενέργειας Ελλάδας και Κύπρου, Σταύρος Παπασταύρου και Γιώργος Παπαναστασίου, από κοινού με τον Ευρωπαίο Επίτροπο Ενέργειας Νταν Γιόργκενσεν, θα πραγματοποιήσουν τριμερή σύσκεψη με επίκεντρο τις εξελίξεις γύρω από τον GSI - ή, πιο σωστά, την ανυπαρξία εξελίξεων.
Στασιμότητα
Πράγματι, παρά τις αλλεπάλληλες δεσμεύσεις της κυπριακής πλευράς για διευθέτηση των εκκρεμοτήτων που κρατούν καθηλωμένο το έργο, όλα τα σημαντικά «αγκάθια» παραμένουν παρόντα, με τις όποιες κινήσεις να αφορούν δευτερεύοντα ζητήματα.
Κομβική εκκρεμότητα εξακολουθεί να παραμένει η πληρωμή των 25 εκατομμυρίων ευρώ που αναλογούν στη Λευκωσία για το 2025, στο πλαίσιο της διακρατικής συμφωνίας για καταβολή συνολικά 125 εκατομμυρίων ευρώ σε βάθος πενταετίας, σε πέντε ισόποσες δόσεις. Ωστόσο, το 2025 οδεύει προς αποδρομή και η εκταμίευση του ποσού δεν έχει πραγματοποιηθεί ακόμα.
Σημαντικό ζήτημα αποτελεί και η αναγνώριση του συνόλου των δαπανών στις οποίες έχει προχωρήσει ο ΑΔΜΗΕ, οι οποίες σύμφωνα με τον Διαχειριστή ανέρχονται σε 251 εκατομμύρια ευρώ. Το ποσό αυτό έχει αναγνωριστεί από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας και Υδάτων της Ελλάδας (ΡΑΑΕΥ), όχι όμως και από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ), η οποία αναγνωρίζει μόλις 82 εκατομμύρια ευρώ.
Η διαφορά αυτή στις ρυθμιστικές αποφάσεις δημιουργεί μόνιμο κλίμα αβεβαιότητας γύρω από το χρηματοδοτικό σκέλος του έργου, με τον ΑΔΜΗΕ να τονίζει πως χωρίς την αναγνώριση του πλήρους ποσού από τη ΡΑΕΚ, το έργο δεν μπορεί να προχωρήσει απρόσκοπτα στη φάση κατασκευής, ενώ ανοιχτό παραμένει και το ζήτημα της έγκρισης των λειτουργικών δαπανών (OPEX).
Άλλωστε, στις εκκρεμότητες περιλαμβάνεται και η μορφή που θα λάβει η συμμετοχή της κυπριακής πλευράς στη μετοχική σύνθεση του έργου, ενώ παραμένει ζητούμενο η οριστική διακοπή των επαμφοτεριζουσών δηλώσεων στο εσωτερικό της κυπριακής κυβέρνησης αναφορικά με τη βιωσιμότητα του έργου.
Πρώτο θετικό βήμα
Πάντως, τις τελευταίες εβδομάδες υπήρξαν και ορισμένες θετικές εξελίξεις, όπως η έγκριση από τη ΡΑΕΚ της μεταβίβασης των αδειών του έργου από την EuroAsia Interconnector στον ΑΔΜΗΕ, γεγονός που κατοχυρώνει θεσμικά τον ρόλο του Διαχειριστή ως μοναδικού φορέα υλοποίησης. Η απόφαση αυτή δημοσιεύθηκε στην Επίσημη Εφημερίδα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 10 Οκτωβρίου 2025, κλείνοντας ένα από τα εκκρεμή ζητήματα.
Θετικά αξιολογείται επίσης η επαναλαμβανόμενη στήριξη του έργου, σε φραστικό τουλάχιστον επίπεδο, από πλευράς Κομισιόν, ενώ μόλις την προηγούμενη εβδομάδα τον GSI «φωτογράφιζε» ως σημαντικό έργο, αν και χωρίς να κατονομάζει, το κοινό ανακοινωθέν του σχήματος «3+1» (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ και ΗΠΑ), που συνεδρίασε στο περιθώριο της υπουργικής διάσκεψης P-TEC (Partnership for Transatlantic Energy and Climate Cooperation) στην Αθήνα.
→ Διαβάστε επίσης: LNG: «Στο τραπέζι» επενδύσεις σε λιμάνια, αγωγούς, ναυπηγεία και νέα FSRUs για το αέριο των ΗΠΑ
Τουρκία και Ισραήλ
Βεβαίως, πέραν της διστακτικότητας και της επαμφοτερίζουσας στάσης της κυπριακής κυβέρνησης, ο «ελέφαντας στο δωμάτιο» όσον αφορά το έργο του GSI παραμένει η Τουρκία. Με την Άγκυρα να διεκδικεί λόγο σε οποιοδήποτε ενεργειακό ή άλλο πρότζεκτ στις θαλάσσιες περιοχές που θεωρεί στρατηγικής σημασίας για την ίδια, είναι βέβαιο ότι οποιαδήποτε επιχείρηση ολοκλήρωσης των ερευνών βυθού που απαιτούνται για την πόντιση του καλωδίου θα έβρισκε μπροστά της πολεμικά πλοία της γειτονικής χώρας. Χωρίς μέχρι στιγμής να έχει καταστεί σαφές αν οποιαδήποτε ευρωπαϊκή (λόγω εμπλοκής της Κομισιόν) ή Γαλλική (λόγω της κατασκευάστριας του καλωδίου, Nexans) πίεση θα μπορούσε να άρει το τουρκικό «μπλόκο».
Σε κάθε περίπτωση, όσο οι καθυστερήσεις συνεχίζονται, τόσο τα δεδομένα θα γίνονται ολοένα και πιο περίπλοκα. Αυτό αποτυπώνεται και στη νεότερη ισραηλινή πρόταση για υλοποίηση κατά προτεραιότητα του τμήματος Κύπρος - Ισραήλ του GSI, έναντι του Κρήτη - Κύπρος. Μια πρόταση που από τη μία δείχνει ότι το ενδιαφέρον του Τελ Αβίβ για το έργο παραμένει ζωντανό, από την άλλη όμως ενισχύει την αίσθηση ότι ολοένα περισσότεροι διεθνείς παρατηρητές εκτιμούν πως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας - Κύπρου κινδυνεύει να μείνει στα χαρτιά.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
