Στην απουσία ενδιαφέροντος από την Ουκρανία αποδίδεται, σύμφωνα με πηγές της αγοράς, η αποτυχία των τριών δημοπρασιών δυναμικότητας που πραγματοποιήθηκαν τη Δευτέρα για τα routes 1, 2 και 3 του Κάθετου Διαδρόμου φυσικού αερίου.
Οι δημοπρασίες αφορούσαν τις τρεις βασικές πύλες εισόδου του διαδρόμου, και συγκεκριμένα τον τερματικό σταθμό LNG της Ρεβυθούσας, το FSRU της Αλεξανδρούπολης καθώς και τη διασύνδεση του αγωγού TAP στην Κομοτηνή, μέσω της οποίας αζέρικο φυσικό αέριο διοχετεύεται στον ελληνοβουλγαρικό αγωγό IGB.
Παρά την εισαγωγή των δύο νέων ειδικών προϊόντων, το ενδιαφέρον για δέσμευση δυναμικότητας ήταν μηδενικό και για τα τρία routes, τόσο για το Route 1 (Ρεβυθούσα), όσο και για τα Route 2 (FSRU Αλεξανδρούπολης) και Route 3 (TAP), τα οποία έκαναν την πρώτη τους εμφάνιση στις δημοπρασίες.
Διακυμάνσεις
Δεδομένου ότι οι συγκεκριμένες δημοπρασίες δεν απευθύνονταν στις ενδιάμεσες χώρες του Κάθετου Διαδρόμου, αλλά αποκλειστικά στην αγορά της Ουκρανίας, εκτιμάται ότι οι ανάγκες για τον Ιανουάριο είχαν ήδη καλυφθεί μέσω εναλλακτικών διαδρομών ή αγορών.
Παρά ταύτα, πηγές με γνώση των συνθηκών της αγοράς επισημαίνουν ότι το αποτέλεσμα της δημοπρασίας της Δευτέρας δεν προεξοφλεί τις εξελίξεις των επόμενων μηνών. Όπως τονίζουν, πιθανώς πρόκειται για συγκυριακό φαινόμενο, καθώς παρόμοιες διακυμάνσεις στο εμπορικό ενδιαφέρον έχουν παρατηρηθεί και στο παρελθόν. Ως εκ τούτου, δεν αποκλείεται η αδύναμη εικόνα του Ιανουαρίου να αντισταθμιστεί από αυξημένο ενδιαφέρον στη δημοπρασία του Ιανουαρίου που θα αφορά τη δέσμευση δυναμικότητας για τον Φεβρουάριο.
Στο επίκεντρο
Ο Κάθετος Άξονας φυσικού αερίου αποτελεί βασικό σκέλος της ελληνοαμερικανικής ενεργειακής συνεργασίας, εντασσόμενος στην προσπάθεια της Ουάσινγκτον να στρέψει τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης από τη Ρωσία προς τις Ηνωμένες Πολιτείες.
Σε τεχνικό επίπεδο, ωστόσο, η εικόνα παραμένει σύνθετη. Παρά τις επενδύσεις σε υποδομές και τη θεσμική στήριξη του εγχειρήματος, η λειτουργική ωρίμανση του Κάθετου Άξονα εξακολουθεί να εξαρτάται από παράγοντες όπως το συνολικό κόστος μεταφοράς και η ανταγωνιστικότητα έναντι εναλλακτικών διαδρομών.
Ενδεικτικές των προβληματισμών που εξακολουθούν να καταγράφονται στην αγορά είναι πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου της Copelouzos Group, Δημήτρη Κοπελούζου, ο οποίος ανέδειξε το ύψος των ταριφών στον Κάθετο Διάδρομο – και κατ’ επέκταση το ενδεχόμενο μείωσής τους – ως έναν από τους καθοριστικούς παράγοντες για τη λήψη επενδυτικής απόφασης σχετικά με την ανάπτυξη δεύτερου FSRU στη Θράκη.
Όπως επισήμανε, η απόφαση για μια τέτοια επένδυση προϋποθέτει την πλήρωση τριών βασικών όρων: τη μείωση των τελών μεταφοράς στον Κάθετο Διάδρομο, τη διασφάλιση συμβάσεων δέσμευσης χωρητικότητας και την παροχή μακροχρόνιων εγγυήσεων για την υλοποίηση των συμβάσεων αυτών, σε χρονικό και οικονομικό ορίζοντα ανάλογο του μεγέθους της επένδυσης.
Αμερικανική στήριξη
Η σημασία που αποδίδει η αμερικανική πλευρά στον Κάθετο Διάδρομο υπογραμμίστηκε εκ νέου τη Δευτέρα, μέσα από τις σχετικές αναφορές στις δηλώσεις του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρου Παπασταύρου και της Αμερικανίδας πρέσβεως Κίμπερλι Γκιλφόιλ, μετά τη συνάντησή τους στο ΥΠΕΝ.
Ο κ. Παπασταύρου χαρακτήρισε το 2025 «έτος καμπής» για την Ελλάδα, λόγω των ενεργειακών συμφωνιών «που αναβαθμίζουν ουσιαστικά τη θέση της χώρας μας στην ευρωπαϊκή ενεργειακή αρχιτεκτονική». Όπως σημείωσε, «η πρώτη ερευνητική γεώτρηση μετά από 40 χρόνια στην πατρίδα μας, από την ExxonMobil, την Energean, την Helleniq Energy και η συνολική ανάπτυξη του τομέα υδρογονανθράκων από τη Chevron, η λειτουργία του Κάθετου Διαδρόμου, ήδη από τον Δεκέμβριο και όλες οι άλλες συμφωνίες είναι τα αποτελέσματα του κοινού βηματισμού μας με τις Ηνωμένες Πολιτείες στο τομέα της ενέργειας».
Από την πλευρά της, η Κίμπερλι Γκιλφόιλ τόνισε ότι «η ενέργεια βρίσκεται στον πυρήνα της σχέσης Ηνωμένων Πολιτειών – Ελλάδας» και οι ΗΠΑ «είναι αφοσιωμένες σε αυτή τη σχέση και είναι έτοιμες να στηρίξουν τον ρόλο της Ελλάδας ως πύλης για διαφοροποιημένες και ασφαλείς ενεργειακές διαδρομές προς την Ευρώπη». Όπως ανέφερε, «είμαι περήφανη για όσα έχουμε ήδη πετύχει μαζί μεταξύ των δύο χωρών μας και προσβλέπω στην επίτευξη πολλών ακόμη ορόσημων το επόμενο έτος».