«Εργαλεία» μέσω του ευέλικτου ωραρίου για να καλυφθούν οι ανάγκες τόσο των εργαζομένων όσο και των επιχειρήσεων δίνει το σχέδιο νόμου του υπουργείου εργασίας, το οποίο έχει τεθεί σε διαβούλευση έως τις 19 Σεπτεμβρίου. Παράλληλα, οι προσλήψεις-εξπρές και οι αποχωρήσεις με ένα κλικ είναι τα κεντρικά σημεία της απλοποίησης των διαδικασιών, ώστε η «χαρτούρα» να αντικατασταθεί από την ψηφιακή λειτουργία.
Η διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία, μηνιαία ή και ετήσια βάση μπορεί να εξυπηρετήσει σχεδόν όλους τους κλάδους της οικονομίας, ιδίως στις μέρες μας που η μάστιγα της έλλειψης προσωπικού ταλαιπωρεί την αγορά εργασίας.
Η διευθέτηση επιτρέπει μεγαλύτερες ελευθερίες για τους εργαζόμενους, π.χ. τη δυνατότητα για έναν εργαζόμενο γονέα να εργάζεται 4 ημέρες την εβδομάδα και να είναι με το παιδί του την 5η ημέρα για όλο τον χρόνο, και όχι μόνο για ένα εξάμηνο που ισχύει σήμερα.
Τι προβλέπεται επιπλέον
Α) Η δυνατότητα του εργαζομένου να απασχοληθεί στην εκ περιτροπής εργασία – εφόσον το επιθυμεί – σε υπερωρία με αποδοχές προσαυξημένες κατά 40% (π.χ. σε εργασία 4 ημερών την εβδομάδα).
Β) Η δυνατότητα να εργαστεί έως 13 ώρες την ημέρα (κατ’ εξαίρεση) σε έναν εργοδότη με προσαύξηση 40% στην αμοιβή.
Η χρήση του ευέλικτου ωραρίου, όπως κατηγορηματικά επισημαίνει η ηγεσία του υπουργείου εργασίας, σε καμία περίπτωση δεν ανατρέπει τα δικαιώματα των εργαζομένων για 8ωρο και 40ωρο την εβδομάδα, τα οποία τουναντίον ενισχύονται μέσω της χρήσης της ψηφιακής κάρτας εργασίας. Προϋπόθεση αποτελεί η συναίνεση του εργαζόμενου και η τήρηση των προβλεπομένων από τον νόμο ως προς τον ημερήσιο χρόνο ανάπαυσης (11 ώρες), τον εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας (40 ώρες) καθώς και ως προς την προσαύξηση του μισθού.
Σε περίπτωση που συνυπολογιστούν οι τυχόν πραγματοποιηθείσες ώρες υπερεργασίας και νόμιμης υπερωρίας, με προσαύξηση 40% στην αμοιβή, ο ανωτέρω μέσος όρος δεν επιτρέπεται να υπερβαίνει τις 48 ώρες εβδομαδιαίως, κατ’ ανώτατο για 4 μήνες.
Παραδείγματα εφαρμογής ανά κλάδο
- Στη Βιομηχανία και ειδικότερο στον κλάδο της μεταποίησης και των πετρελαίων. Σύμφωνα με τους εκπροσώπους του κλάδου, προκύπτουν συχνά απρόβλεπτες ανάγκες, βλάβες, έξτρα παραγγελίες οι οποίες πρέπει να καλυφθούν. Με τη διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε εβδομαδιαία ή μηνιαία βάση, για παράδειγμα σε μια κονσερβοποιία που έχει αυξημένες εποχιακές ανάγκες, μπορεί το ωράριο να ανέλθει έως τις 13 ώρες για δύο ημέρες την εβδομάδα, για τις άλλες δύο να ισχύσει 7ωρη εργασία και την πέμπτη ημέρα να δοθεί ρεπό στο πλαίσιο της τετραήμερης εβδομάδας απασχόλησης. Σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς (διευθέτηση σε 6μηνιαία βάση), που δεν «περπάτησε», οι εκπρόσωποι του κλάδου δηλώνουν ότι η προτεινόμενη διάταξη ορίζει σαφέστερα και τακτοποιημένα όρια, ώστε οι εμπλεκόμενοι να μην μπερδεύονται.
- Εστίαση. Ένας κλάδος με ειδικό καθεστώς που μπορεί να εκμεταλλευτεί τις περισσότερες διατάξεις του νομοσχεδίου. Ο κλάδος λειτουργεί με μία ή δύο βάρδιες, ενώ οι σερβιτόροι απαγορεύεται να εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης. Δηλαδή, ακόμα και 4 ώρες να απασχολεί τον εργαζόμενο η επιχείρηση, πρέπει να τον ασφαλίζει για 8. Ωστόσο, για το υπόλοιπο προσωπικό (π.χ. κουζίνα) μπορεί να ισχύσει το ευέλικτο ωράριο. Δηλαδή, για παράδειγμα, με τη νέα ρύθμιση οι εκ περιτροπής απασχολούμενοι θα έχουν δικαίωμα να εργαστούν επιπλέον του οκταώρου τους, λαμβάνοντας την αντίστοιχη προσαύξηση 40% για κάθε ώρα υπερωριακής απασχόλησης, εφόσον το επιθυμούν. Για παράδειγμα, κάποιος που δουλεύει σε εστιατόριο το οποίο λειτουργεί Παρασκευή, Σάββατο και Κυριακή, θα μπορεί να συμπληρώνει το εισόδημά του και με υπερωριακή απασχόληση, εφόσον το επιθυμεί. Επιπλέον, στον κλάδο της εστίασης μπορεί να χρησιμοποιηθεί η ευνοϊκή διάταξη για Fast-track προσλήψεις ορισμένου χρόνου για έως 2 ημέρες, ακόμα και μέσω κινητού τηλεφώνου, για επείγουσες ανάγκες (π.χ. έκτακτες προσλήψεις σε εταιρία catering για μια εκδήλωση το σαββατοκύριακο, που είναι σχεδόν αδύνατον να βρεθεί λογιστής να περάσει την πρόσληψη στο σύστημα Εργάνη).
- Άλλες μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Για παράδειγμα, ένα συνεργείο αυτοκινήτων μπορεί να απασχολεί για 10 ώρες τους υπαλλήλους όταν τα ραντεβού είναι αυξημένα και να δουλεύουν 5ωρο τις υπόλοιπες ημέρες.
- Λιανικό εμπόριο. Έστω ότι σε επιχείρηση λιανικού εμπορίου, στην οποία εφαρμόζεται σύστημα 5ήμερης απασχόλησης, συμφωνείται με τον εργαζόμενο η εφαρμογή συστήματος διευθέτησης σε ετήσια βάση.
Ειδικότερα: Κατά τη διάρκεια της περιόδου αυξημένης απασχόλησης, π.χ. από 6.1.25 – 14.8.25 (8 μήνες), το ωράριο του εργαζόμενου, από Δευτέρα έως Πέμπτη, θα αυξηθεί κατά 2 ώρες: 8 + 2 (διευθέτηση). Άρα, την εβδομάδα θα συμπληρώνει 40 ώρες, όπως είναι το νόμιμο, παρέχοντας 10ωρη εργασία από Δευτέρα έως Πέμπτη.
Τις Παρασκευές θα έχει ρεπό (για να μην υπερβεί τις 40 ώρες). Σε κάθε περίπτωση, υπάρχει δυνατότητα απασχόλησης και την Παρασκευή, υπό την επιφύλαξη όμως ότι η υπερωριακή απασχόληση δεν επιτρέπεται να υπερβεί τις 48 ώρες εβδομαδιαίως, κατά ανώτατο 4 μήνες.
Κατά τη διάρκεια της περιόδου μειωμένης απασχόλησης (3 μήνες) θα εργάζεται 2 ώρες λιγότερες την ημέρα: 6ώρη εργασία από Δευτέρα έως Πέμπτη και θα λαμβάνει ρεπό τις Παρασκευές.
Αν ο ίδιος εργαζόμενος συμφωνήσει γραπτώς στη διευθέτηση ωραρίου σε εβδομαδιαία βάση, θα μπορούσε η εργασία του να κατανεμηθεί ως εξής:
- Δευτέρα και Τρίτη: 10 ώρες εργασίας (8 + 2 διευθέτηση).
- Τετάρτη και Πέμπτη: μειωμένο ωράριο 6 ωρών.
- Παρασκευή: κανονικά 8ωρο.
Δηλαδή, θα μπορεί να εφαρμόζεται 10ωρη εργασία ημερησίως για δύο μέρες και σε αντάλλαγμα οι εργαζόμενοι θα έχουν, για δύο συνεχόμενες εντός της ίδιας εβδομάδας, μειωμένο ημερήσιο ωράριο εργασίας 6 ωρών και την τελευταία ημέρα να έχουν κανονικό 8ωρο.
Οι επιπλέον ώρες εργασίας θα μπορούν να επιστραφούν με επιπλέον άδεια ή και με ρεπό, αντί του μειωμένου ωραρίου.
Συνδυασμοί διευθέτησης και υπερωρίας
Δυνατότητα επιπλέον 1 ώρας υπερωρίας σε έναν εργοδότη (πάντα κατόπιν συμφωνίας).
Σε σύστημα 5ήμερης απασχόλησης, με εβδομαδιαίο χρόνο εργασίας τις 40 ώρες, θα μπορούσε να συμφωνηθεί:
- 13 ώρες απασχόληση τις ημέρες Δευτέρα και Τετάρτη, δηλαδή:
(8 ώρες + 1 ώρα υπερεργασία + 4 ώρες υπερωρία) [=26 ώρες Δευτέρα + Τετάρτη]. - Τρίτη, Πέμπτη και Παρασκευή: μία ημέρα ρεπό και μειωμένο ωράριο ή μειωμένο ωράριο. Απομένουν 14 ώρες για τη συμπλήρωση του 40ωρου εβδομαδιαίου χρόνου (ή μέχρι 48 ώρες, κατ’ ανώτατο για 4 μήνες), οπότε μία από τις ημέρες αυτές μπορεί να πάρει ρεπό (π.χ. Παρασκευή) και τις υπόλοιπες (Τρίτη, Πέμπτη) να εργαστεί ένα 7ωρο την ημέρα.
Εναλλακτικά, μπορεί να εργαστεί και τις 3 ημέρες μειωμένο ωράριο, από 4,5 ώρες.
Συνδυασμός έξτρα υπερωρίας στον ίδιο εργοδότη + εβδομαδιαία διευθέτηση:
- Δευτέρα και Τετάρτη: 10 ώρες (8 + 2 διευθέτηση) + 3 ώρες υπερωριακή απασχόληση με προσαύξηση 40% για κάθε επιπλέον ώρα (: 13 + 13 = 26 ώρες).
- Τρίτη: κανονικό 8ωρο.
- Πέμπτη-Παρασκευή: σε αντιστάθμισμα, μειωμένο ημερήσιο ωράριο εργασίας 6 ωρών.
Στο νέο σύστημα διευθέτησης δεν προσαυξάνεται ο συνολικός χρόνος εργασίας, απλώς κατανέμεται σε περιόδους αυξημένης και μειωμένης απασχόλησης, διατηρώντας τον ίδιο αριθμό ωρών, είτε συμφωνηθεί σε ετήσια, είτε εξαμηνιαία, είτε εβδομαδιαία βάση.
→ Διαβάστε επίσης: Εργασιακό νομοσχέδιο: «Σπαστή» άδεια κατ’ ελάχιστον 5 ημερών – Τι αλλάζει
Επιπλέον, απαιτείται ρητή συμφωνία είτε α) μεταξύ του εργοδότη και της επιχειρησιακής συνδικαλιστικής οργάνωσης (ή μεταξύ εργοδότη και του συμβουλίου εργασίας ή μεταξύ εργοδότη και ένωσης προσώπων· δίνεται επίσης η δυνατότητα εφαρμογής διαφορετικού συστήματος διευθέτησης και με κλαδική ΣΣΕ, αναλόγως των ιδιαιτεροτήτων του κλάδου), είτε, εάν δεν υπάρχει συνδικαλιστική οργάνωση ή δεν επιτευχθεί συμφωνία, με συμφωνία μεταξύ εργοδότη-εργαζόμενου.