Ισχυρά σήματα για την οικονομία και τον ρόλο της Βόρειας Ελλάδας έστειλε ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μιλώντας στον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος. Σε μια περίοδο γεωοικονομικής αβεβαιότητας, ο κεντρικός τραπεζίτης υπογράμμισε ότι η χώρα «τρέχει» πάνω από τον μέσο όρο της ευρωζώνης, όμως χρειάζεται επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων, αναβάθμιση υποδομών και ενίσχυση της εξωστρέφειας για να μετατρέψει τη θετική συγκυρία σε βιώσιμη ανάπτυξη.
Η διεθνής σκηνή, όπως την περιέγραψε, χαρακτηρίζεται από προστατευτισμό και οικονομικό εθνικισμό, με τις ΗΠΑ να επιβάλλουν ιστορικά υψηλούς δασμούς σε στρατηγικούς εταίρους, προκαλώντας στρεβλώσεις στο εμπόριο και εντείνοντας την αστάθεια στις αγορές. Η συμφωνία ΗΠΑ–ΕΕ για ανώτατο δασμολογικό συντελεστή 15% στα ευρωπαϊκά προϊόντα προς την άλλη πλευρά του Ατλαντικού αξιολογείται ως «μη χείρον βέλτιστον»: επιβαρύνει τη ζήτηση, αλλά μειώνει την αβεβαιότητα και διασφαλίζει τη συνέχεια της διατλαντικής συνεργασίας.
Στην ευρωζώνη, οι προβλέψεις δείχνουν ήπια ενίσχυση της ανάπτυξης το 2025 με αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, καθώς η χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής έχει ήδη βελτιώσει τις χρηματοπιστωτικές συνθήκες. Παρά ταύτα, οι διαρθρωτικές αδυναμίες (παραγωγικότητα, ανταγωνιστικότητα, δημογραφικά) διατηρούν τους καθοδικούς κινδύνους.
Την ίδια ώρα, οι διεθνείς κεφαλαιαγορές αναζητούν ασφαλή καταφύγια, με την Ευρώπη να κερδίζει έδαφος σε κρατικά και εταιρικά ομόλογα υψηλής διαβάθμισης. Ο Στουρνάρας βλέπει ευκαιρία για ενίσχυση του ρόλου του ευρώ και βάθυνση της ΟΝΕ, μέσα από Τραπεζική Ένωση, Ένωση Κεφαλαιαγορών και επενδύσεις σε τεχνολογία, άμυνα και πράσινη ανάπτυξη.
Η ελληνική οικονομία «τρέχει» πάνω από την ευρωζώνη
Η ελληνική οικονομία κατέγραψε ανάπτυξη 2,0% στο α’ εξάμηνο 2025 έναντι του αντίστοιχου διαστήματος του 2024, με μοχλούς την ιδιωτική κατανάλωση, τις επενδύσεις και τις εξαγωγές υπηρεσιών. Η ΤτΕ «βλέπει» ρυθμούς γύρω στο 2% την τριετία 2025–27, διευκολύνοντας τη σύγκλιση του κατά κεφαλήν ΑΕΠ με τον μέσο όρο της ΕΕ.
Οι επενδύσεις συμβάλλουν καίρια στη μεγέθυνση (κατά μέσο όρο 1,6 π.μ. μεταπανδημικά), αν και παραμένει επενδυτικό κενό έναντι της ευρωζώνης (~16% ΑΕΠ στην Ελλάδα το 2025, έναντι ~21% στην ευρωζώνη). Η επενδυτική βαθμίδα του 2023, η μείωση NPLs και η ενίσχυση της κεφαλαιακής επάρκειας των τραπεζών βελτίωσαν το κόστος δανεισμού και τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων.
Στο μέτωπο των τιμών, ο πληθωρισμός υποχώρησε τον Αύγουστο στο 3,1%, με την εκτίμηση για το 2025 να κινείται περί το 3% πριν από σταδιακή αποκλιμάκωση το 2026. Η αγορά εργασίας βελτιώνεται, ενώ ο ρυθμός αύξησης του μοναδιαίου κόστους εργασίας επιβραδύνεται, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα κόστους.
Στη δημοσιονομική πολιτική, ο Στουρνάρας μίλησε για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα με μόνιμες αυξήσεις εσόδων από την πάταξη φοροδιαφυγής, που επιτρέπουν φοροελαφρύνσεις και στοχευμένες δαπάνες χωρίς να διαταράσσεται η ισορροπία. Το δημόσιο χρέος μειώνεται ταχύτατα, ενώ οι αναβαθμίσεις από Moody’s και S&P τροφοδότησαν εισροές σε μετοχές και ομόλογα. Τα stress tests 2025 επιβεβαιώνουν ανθεκτικές τράπεζες πάνω από τις κανονιστικές απαιτήσεις.
Κλάδοι όπως η τεχνολογία–καινοτομία, οι ΑΠΕ (ήλιος–άνεμος), τα logistics και ο τουρισμός προβάλλουν ως στρατηγικοί πυλώνες, με τη γεωγραφική θέση της χώρας να ενισχύει τον ρόλο της ως διαμετακομιστικού κόμβου.
Βόρεια Ελλάδα: Κρίσιμος πυλώνας με εξαγωγική «σπιρτάδα»
Η Βόρεια Ελλάδα παράγει περί το 21% του ΑΕΠ, με την Κεντρική Μακεδονία να ξεχωρίζει (~14%). Παρά την οριακά χαμηλότερη αύξηση προστιθέμενης αξίας (1,9% έναντι 2,2% εθνικά), ορισμένες περιφέρειες όπως Δυτική Μακεδονία και Ήπειρος ξεπέρασαν το 3%.
Στο επιχειρηματικό μέτωπο, 1 στις 4 νέες επιχειρήσεις (2021–24) ιδρύθηκε στη Βόρεια Ελλάδα, ενώ στη μεταποίηση η περιοχή συγκεντρώνει 26% των νέων μονάδων. Η Θεσσαλονίκη αναδύεται ως δυναμικό startup hub, καταγράφοντας άλμα 31 θέσεων στον παγκόσμιο δείκτη StartupBlink.
Οι εξαγωγές των περιφερειών έχουν ενισχυθεί θεαματικά, με προορισμούς τη Δυτική Ευρώπη και τις γειτονικές αγορές (Βουλγαρία, Βόρεια Μακεδονία, Τουρκία, Αλβανία). Η Κεντρική Μακεδονία κατέχει τη 2η θέση πανελλαδικά (16% του συνόλου) και εξάγει όσο το 25% του περιφερειακού ΑΕΠ. Τρόφιμα, χημικά–πλαστικά, μηχανήματα, κλωστοϋφαντουργία, μέταλλα και μη μεταλλικά ορυκτά συνθέτουν το εξαγωγικό χαρτοφυλάκιο.
Κομβική παράμετρος για τα σύνορα της επιχειρηματικότητας: η ένταξη της Βουλγαρίας στο ευρώ από 1/1/2026. Ο Στουρνάρας τη βλέπει ως επιταχυντή διασυνοριακών συναλλαγών, μείωσης συναλλαγματικού κινδύνου και ενοποίησης εφοδιαστικών αλυσίδων, με θετικές διαχύσεις σε βιομηχανία, υπηρεσίες, αγροδιατροφή και τουρισμό.
Οι «σκιές» που κρατούν χαμηλά την περιφερειακή δυναμική
Παρά τα θετικά, η περιοχή σκοντάφτει σε χαμηλή ανταγωνιστικότητα, με τις περισσότερες περιφέρειες εκτός Αττικής να καταγράφουν χαμηλές επιδόσεις στον ευρωπαϊκό δείκτη. Αυτό αντανακλάται σε ΑΕΠ, επενδύσεις, εξαγωγές και απασχόληση.
Η ανεργία στις περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας παραμένει πάνω από τον εθνικό μέσο όρο, ενώ η υπερσυγκέντρωση αυτοαπασχολούμενων (έως 38% στη Δυτική Μακεδονία) περιορίζει τη δημιουργία σταθερών θέσεων και τις επενδύσεις σε ανθρώπινο κεφάλαιο. Η δημογραφική συρρίκνωση και η εκροή εργατικού δυναμικού επιτείνουν τις πιέσεις.
Στις δεξιότητες, η μετάβαση σε υψηλή τεχνολογική ένταση παραμένει ημιτελής. Η Κεντρική Μακεδονία βελτιώνεται (2,6% απασχόληση σε υψηλή τεχνολογία), ενώ ΑΜΘ ανεβαίνει στο 1,6%, αλλά το ευρωπαϊκό χάσμα παραμένει μεγάλο. Η αποσπασματική ένταξη σε παγκόσμιες αλυσίδες αξίας και οι υποδομικές υστερήσεις φρενάρουν επενδύσεις υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Κρίσιμο φρένο είναι και η πρόσβαση σε χρηματοδότηση: οι ελληνικές επιχειρήσεις εξακολουθούν να στηρίζουν το 75% των επενδύσεων σε ίδια κεφάλαια, με περιορισμένη αξιοποίηση τραπεζικού δανεισμού και φοροκινήτρων. Γραφειοκρατία, καθυστερήσεις και ρυθμιστική αβεβαιότητα παραμένουν βαρίδια.
Εξωστρέφεια, υποδομές, πράσινη ενέργεια, κεφαλαιαγορές
Ο Στουρνάρας εισηγείται στοχευμένη ώθηση σε κλάδους με υψηλή προστιθέμενη αξία και εξαγωγικό προσανατολισμό – αγροδιατροφή, δομικά υλικά, υγεία, ψηφιακές και πράσινες τεχνολογίες – μέσω κινήτρων, συνεργασιών και ΞΑΕ που μεταφέρουν τεχνογνωσία και ανοίγουν νέες αγορές. Φορολογικά κίνητρα για ένταξη σε clusters μπορούν να ενισχύσουν δικτύωση και συστάδες αξίας.
Στις υποδομές, προκρίνεται η επιτάχυνση έργων στη Θεσσαλονίκη (Flyover, επέκταση μετρό, logistics park, ΓΑΙΑΟΣΕ στον Σιδηροδρομικό Σταθμό, ThessINTEC), αλλά και πανβορειοελλαδικά σε οδικούς άξονες, σιδηρόδρομο, λιμάνια Ηπείρου και Αλεξανδρούπολης, τηλεπικοινωνιακά δίκτυα και logistics. Στόχος: να γίνει η περιοχή κόμβος εξωστρέφειας και καινοτομίας.
Στην ενέργεια, ζητείται μείωση κόστους με διασυνδέσεις, ενίσχυση δικτύων, αναθεώρηση ρυθμιζόμενων χρεώσεων και φορολογίας, καθώς και αξιοποίηση πράσινων επιδοτήσεων και κυκλικής οικονομίας. Έτσι θωρακίζεται η ανταγωνιστικότητα των ενεργοβόρων κλάδων.
Στη χρηματοδότηση, το βάρος πέφτει στην αξιοποίηση κεφαλαιαγορών, στις μικροπιστώσεις και σε νέα εργαλεία για άυλες επενδύσεις (λογισμικό, βάσεις δεδομένων) που δύσκολα εμπράγματοποιούνται για τραπεζικό δανεισμό. Παράλληλα, χρειάζεται επιτάχυνση ψηφιακού μετασχηματισμού: πάγιο κεφάλαιο, νέες πρακτικές, R&D κίνητρα, δεξιότητες και εκπαιδευτική μεταρρύθμιση με έμφαση στην τεχνική κατάρτιση και τη διά βίου μάθηση.
Τέλος, προϋπόθεση όλων είναι ένα σταθερό και φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον: λιγότερη γραφειοκρατία μέσω ψηφιοποίησης, απλοποίηση διαδικασιών, ταχύτερη δικαιοσύνη, σταθερό φορολογικό με επιταχυνόμενες αποσβέσεις και γενναίες εκπτώσεις φόρου για Έρευνα & Ανάπτυξη. Παράλληλα, μεταρρυθμίσεις στις αγορές για μείωση φραγμών και αντιμετώπιση ολιγοπωλιακών πρακτικών.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
