Η αστάθεια στη διεθνή πολιτική σκηνή και οι πρόσφατες παρεμβάσεις του πρώην Προέδρου των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ στη Fed έχουν αναζωπυρώσει τις ανησυχίες στη Γερμανία και την Ιταλία για την ασφάλεια των εθνικών τους αποθεμάτων σε χρυσό, μεγάλο μέρος των οποίων φυλάσσεται στις Ηνωμένες Πολιτείες. Πολιτικές φωνές από διαφορετικά ιδεολογικά στρατόπεδα και θεσμικοί παράγοντες καλούν πλέον τις κυβερνήσεις να εξετάσουν το ενδεχόμενο επαναπατρισμού των αποθεμάτων τους, επικαλούμενοι την ανάγκη για εθνική κυριαρχία, προστασία από γεωπολιτικούς κινδύνους και ανεμπόδιστη πρόσβαση σε περιόδους κρίσης.
Ο Φάμπιο Ντε Μάζι, πρώην ευρωβουλευτής της Die Linke και πλέον μέλος του αριστερόστροφου κόμματος BSW, δήλωσε στους Financial Times ότι υπάρχουν «ισχυρά επιχειρήματα» για τη μεταφορά περισσότερου χρυσού στην Ευρώπη ή τη Γερμανία «σε περιόδους αναταραχής».
Η Γερμανία και η Ιταλία διαθέτουν τα δεύτερα και τρίτα μεγαλύτερα εθνικά αποθέματα χρυσού στον κόσμο μετά τις ΗΠΑ, με 3.352 και 2.452 τόνους αντίστοιχα, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Συμβούλιο Χρυσού. Και οι δύο χώρες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στη Fed της Νέας Υόρκης ως θεματοφύλακα, αποθηκεύοντας εκεί πάνω από το ένα τρίτο των αποθεμάτων τους. Το σύνολο του χρυσού τους στις ΗΠΑ αποτιμάται σε περισσότερα από 245 δισ. δολάρια.
Η επιλογή αυτή σχετίζεται κυρίως με ιστορικούς λόγους, αλλά και με τη σημασία της Νέας Υόρκης ως παγκόσμιου κόμβου διαπραγμάτευσης χρυσού, μαζί με το Λονδίνο.
Ωστόσο, η απρόβλεπτη πολιτική του Τραμπ και η γενικευμένη αστάθεια τροφοδοτούν δημόσια συζήτηση σε ευρωπαϊκές χώρες. Ο ίδιος είχε δηλώσει πρόσφατα ότι ίσως χρειαστεί να «επιβάλει κάτι» εάν η Fed δεν μειώσει τα επιτόκια.
Στη Γερμανία, η ιδέα του επαναπατρισμού του χρυσού κερδίζει υποστήριξη από όλο το πολιτικό φάσμα. Ο Πέτερ Γκάουβαϊλερ, πρώην βουλευτής των Χριστιανοκοινωνιστών (CSU), τόνισε ότι η Μπούντεσμπανκ «δεν πρέπει να κάνει εκπτώσεις» στην προστασία των εθνικών αποθεμάτων. Υπογράμμισε ότι πρέπει να αξιολογηθεί εάν η φύλαξη του χρυσού στο εξωτερικό είναι πλέον ασφαλής, προσθέτοντας πως «η απάντηση είναι προφανής», αφού η γεωπολιτική αστάθεια έχει αυξηθεί.
Ο Σύνδεσμος Φορολογουμένων της Ευρώπης έστειλε επιστολές στα υπουργεία Οικονομικών και τις κεντρικές τράπεζες Γερμανίας και Ιταλίας, ζητώντας να επανεξεταστεί η εμπιστοσύνη τους στη Fed ως θεματοφύλακα. Ο πρόεδρός του, Μίχαελ Γιέγκερ, εξέφρασε ανησυχία για την ανεξαρτησία της Fed υπό τον Τραμπ, σημειώνοντας:
«Η σύστασή μας είναι να επιστρέψει ο χρυσός ώστε οι ευρωπαϊκές κεντρικές τράπεζες να έχουν τον πλήρη έλεγχο ανά πάσα στιγμή».
Πριν από την επίσκεψη της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι στην Ουάσιγκτον τον Απρίλιο, ο αρθρογράφος Ενρίκο Γκρατσίνι έγραψε στην Il Fatto Quotidiano ότι το να παραμένει το 43% των αποθεμάτων χρυσού της Ιταλίας στις ΗΠΑ υπό την «αναξιόπιστη» διακυβέρνηση Τραμπ είναι επικίνδυνο για τα εθνικά συμφέροντα.
Έρευνα μεταξύ 70 και πλέον κεντρικών τραπεζών παγκοσμίως έδειξε ότι αυξάνονται οι σκέψεις για φύλαξη του χρυσού στο εσωτερικό, λόγω φόβων ότι σε περίπτωση κρίσης μπορεί να μην υπάρχει πρόσβαση στα αποθέματα.
Για την ιστορία...
Η εξάρτηση των ευρωπαϊκών τραπεζών από τη Fed για φύλαξη χρυσού αποτελεί διαχρονικό σημείο τριβής. Κατά τις δεκαετίες μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, χώρες της Δυτικής Ευρώπης συγκέντρωσαν τεράστια αποθέματα λόγω εμπορικών πλεονασμάτων με τις ΗΠΑ. Μέχρι το 1971, το δολάριο μετατρεπόταν σε χρυσό από τη Fed στο πλαίσιο του συστήματος Bretton Woods. Η φύλαξη του χρυσού στις ΗΠΑ θεωρούνταν και ως μέτρο προστασίας σε περίπτωση πολέμου με τη Σοβιετική Ένωση.
Ωστόσο, η Γαλλία μετέφερε το μεγαλύτερο μέρος των αποθεμάτων της στο Παρίσι ήδη από τη δεκαετία του 1960, υπό την προεδρία του Σαρλ ντε Γκωλ, ο οποίος είχε χάσει την εμπιστοσύνη του στο σύστημα Bretton Woods.
Στη Γερμανία, μια εκστρατεία πολιτών υπέρ του επαναπατρισμού του χρυσού από το 2010 ώθησε τη Μπούντεσμπανκ να αλλάξει πολιτική. Το 2013 αποφασίστηκε η φύλαξη του 50% των αποθεμάτων εντός χώρας, με τη μεταφορά 674 τόνων από Παρίσι και Νέα Υόρκη στη Φρανκφούρτη, σε επιχείρηση ύψους 7 εκατ. ευρώ. Σήμερα, το 37% των αποθεμάτων της Γερμανίας φυλάσσεται ακόμη στη Νέα Υόρκη.
«Όταν ξεκινήσαμε... μας κατηγορούσαν για θεωρίες συνωμοσίας», είπε ο Πέτερ Μπερινγκερ, ειδικός στα πολύτιμα μέταλλα και νυν βουλευτής του ακροδεξιού AfD, που ηγήθηκε της αρχικής εκστρατείας. Για εκείνον, το βασικό επιχείρημα είναι ότι «ο χρυσός είναι περιουσιακό στοιχείο έσχατης ανάγκης και πρέπει να φυλάσσεται χωρίς ρίσκο τρίτων». Σε περιόδους μεγάλης κρίσης, «δεν έχει σημασία μόνο η νομική κυριότητα, αλλά η φυσική πρόσβαση».
Το 2019, το εθνικιστικό κόμμα «Αδελφοί της Ιταλίας» της Μελόνι, τότε στην αντιπολίτευση, είχε ζητήσει τον επαναπατρισμό του ιταλικού χρυσού. Η Μελόνι είχε δεσμευτεί πως θα τον επαναφέρει στη χώρα, εφόσον έρθει στην εξουσία.
Ωστόσο, από την ανάληψη της πρωθυπουργίας στα τέλη του 2022, η Μελόνι έχει σιωπήσει για το ζήτημα, επιδιώκοντας να διατηρήσει καλές σχέσεις με τον Τραμπ και να αποφύγει έναν εμπορικό πόλεμο.
Ο βουλευτής του κόμματος, Φάμπιο Ραμπέλι, δήλωσε ότι για την κυβέρνηση το «πού βρίσκεται ο χρυσός έχει σχετική σημασία», δεδομένου ότι φυλάσσεται σε χώρα-σύμμαχο.
Ο Μπέρτ Φλοσμπαχ, βετεράνος επενδυτής και συνιδρυτής του μεγαλύτερου ανεξάρτητου διαχειριστή κεφαλαίων της Γερμανίας, υποστήριξε πως η επιστροφή του χρυσού με τυμπανοκρουσίες «θα έστελνε μήνυμα επιδείνωσης των σχέσεων με τις ΗΠΑ».
Η Μπούντεσμπανκ ανέφερε σε δήλωσή της ότι αξιολογεί τακτικά τις τοποθεσίες φύλαξης του χρυσού της, με βάση τις κατευθυντήριες γραμμές του 2013, που εστιάζουν στην ασφάλεια αλλά και στη ρευστότητα, ώστε ο χρυσός να μπορεί να πωληθεί ή να ανταλλαχθεί σε ξένο νόμισμα εάν χρειαστεί.
Τόνισε ότι η Fed της Νέας Υόρκης παραμένει «σημαντικός χώρος φύλαξης» και δήλωσε:
«Δεν έχουμε καμία αμφιβολία ότι η Fed της Νέας Υόρκης είναι αξιόπιστος και ασφαλής θεματοφύλακας των αποθεμάτων χρυσού μας».
Η Τράπεζα της Ιταλίας, το γραφείο της Μελόνι και το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών αρνήθηκαν να σχολιάσουν σε αίτημα του μέσου,
Με πληροφορίες από Financial Times
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
