Σε μια πρωτοφανή κινηση, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, απέλυσε τη διοικήτρια της Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Federal Reserve), Λίζα Κουκ, επικαλούμενος υποτιθέμενες παρατυπίες στη λήψη στεγαστικών δανείων — μια ενέργεια που ενδέχεται να δοκιμάσει τα όρια της προεδρικής εξουσίας επί ενός ανεξάρτητου θεσμικού οργάνου, εάν προσβληθεί δικαστικά.
Η κίνηση του Προέδρου αργά το βράδυ της Δευτέρας σηματοδοτεί την κορύφωση μιας άνευ προηγουμένου επίθεσης στην ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, του θεσμού που καθορίζει τη νομισματική πολιτική και τα επιτόκια των ΗΠΑ. Παρά τις επίμονες πιέσεις του Τραμπ τους τελευταίους μήνες για μείωση των επιτοκίων, η Fed έχει διατηρήσει σταθερά τη θέση της. Η αποπομπή της Κουκ έρχεται ως αποκορύφωμα μηνών κλιμακούμενων επιθέσεων του Τραμπ κατά του προέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας, Τζερόμ Πάουελ, του οποίου η θητεία λήγει τον Μάιο του 2026.
Ο Τραμπ ανέφερε σε επιστολή του προς την Κουκ —την πρώτη Αφροαμερικανίδα γυναίκα που υπηρέτησε στο διοικητικό συμβούλιο της Fed— ότι έχει «επαρκή λόγο να σας παύσω από τη θέση σας», καθώς το 2021 φέρεται να δήλωσε, σε αιτήσεις για στεγαστικά δάνεια σε Μίσιγκαν και Τζόρτζια, ότι και οι δύο ιδιοκτησίες αποτελούν «κύρια κατοικία» στην οποία είχε πρόθεση να διαμείνει.
Αρκετές ώρες αργότερα, η Κουκ απάντησε μέσω δήλωσης που εστάλη στους δημοσιογράφους από το δικηγορικό γραφείο του Άμπι Λόουελ, τονίζοντας πως «δεν υφίσταται νομικός λόγος και δεν έχει καμία αρμοδιότητα» ο Τραμπ να την απομακρύνει από τη θέση στην οποία διορίστηκε από τον τότε Πρόεδρο Τζο Μπάιντεν το 2022. «Θα συνεχίσω να ασκώ τα καθήκοντά μου για τη στήριξη της αμερικανικής οικονομίας», ανέφερε.
Ο δικηγόρος Λόουελ συμπλήρωσε ότι οι απαιτήσεις του Τραμπ «στερούνται νομικής βάσης και διαδικασίας» και πως «θα προβούμε σε κάθε απαραίτητη ενέργεια για να αποτρέψουμε αυτή την απόπειρα παύσης».
Οι καταγγελίες περί των δανείων της Κουκ προήλθαν από τον διευθυντή της Ομοσπονδιακής Υπηρεσίας Χρηματοδότησης Κατοικίας (FHFA), Γουίλιαμ Πουλτ, ο οποίος διαβίβασε την υπόθεση στην Γενική Εισαγγελέα Παμέλα Μπόντι για περαιτέρω διερεύνηση.
Αν και οι θητείες των μελών της Fed είναι σχεδιασμένες ώστε να υπερβαίνουν τη θητεία ενός προέδρου —με αυτή της Κουκ να λήγει το 2038— ο Νόμος περί Ομοσπονδιακής Τράπεζας (Federal Reserve Act) προβλέπει την απομάκρυνση μέλους «για λόγο» («for cause»). Ωστόσο, τέτοια πρόβλεψη δεν έχει εφαρμοστεί ποτέ από πρόεδρο, ιδίως μετά τη δεκαετία του 1970, καθώς οι εκτελεστικές εξουσίες υιοθέτησαν πιο ουδέτερη στάση απέναντι στην ανεξαρτησία της Fed, ώστε να διασφαλίζεται η εμπιστοσύνη στη νομισματική πολιτική.
Νομικοί και ιστορικοί επισημαίνουν ότι ενδεχόμενη δικαστική προσφυγή θα εγείρει πλήθος θεσμικών και νομικών ζητημάτων, που σχετίζονται με την εκτελεστική εξουσία, τη μοναδική φύση και ιστορία της Fed ως «quasi-private» οντότητας, αλλά και με το εάν οι ενέργειες της Κουκ συνιστούν πράγματι λόγο αποπομπής.
Ο καθηγητής Πίτερ Κόντι-Μπράουν του Πανεπιστημίου Πενσυλβάνια, ειδικός στην ιστορία της Fed, σημείωσε ότι οι συναλλαγές με τα στεγαστικά δάνεια προηγήθηκαν του διορισμού της Κουκ και ήταν ήδη γνωστές όταν εξετάστηκε και εγκρίθηκε από τη Γερουσία. «Η ιδέα ότι μπορεί κανείς να ανατρέξει στο παρελθόν και να θεωρήσει πράξεις της ιδιωτικής ζωής ως λόγους για αποπομπή από δημόσιο αξίωμα, αντιβαίνει πλήρως στην έννοια του ‘for cause’», δήλωσε χαρακτηριστικά.
Ο Τραμπ, στην επιστολή του, κατηγόρησε την Κουκ για «παραπλανητική και εγκληματική συμπεριφορά σε χρηματοοικονομικά ζητήματα» και δήλωσε ότι δεν έχει εμπιστοσύνη στην «ακεραιότητά της». «Κατ’ ελάχιστον, η εν λόγω συμπεριφορά επιδεικνύει αμέλεια σε χρηματοοικονομικές συναλλαγές που εγείρουν αμφιβολίες ως προς την επάρκεια και αξιοπιστία σας ως εποπτεύουσας του χρηματοπιστωτικού τομέα», πρόσθεσε, επικαλούμενος εξουσία βάσει του Άρθρου 2 του Συντάγματος και του Νόμου του 1913.
Παραμένει ασαφές πώς θα εξελιχθεί η υπόθεση, με τον Τραμπ να δηλώνει πως η παύση ισχύει «άμεσα», ενώ η Fed έχει προγραμματισμένη συνεδρίαση νομισματικής πολιτικής για τις 16-17 Σεπτεμβρίου.
Η ανακοίνωση της αποπομπής προκάλεσε απότομη μεταβολή στην καμπύλη αποδόσεων των ομολόγων των ΗΠΑ: οι αποδόσεις των 2ετών τίτλων —που επηρεάζονται περισσότερο από τις βραχυπρόθεσμες προσδοκίες νομισματικής πολιτικής— υποχώρησαν, ενώ οι αποδόσεις των 10ετών τίτλων —που αντανακλούν τις μακροπρόθεσμες πληθωριστικές προσδοκίες— αυξήθηκαν. Η αγορά έδειξε να προεξοφλεί πιθανή μείωση επιτοκίων, αλλά εις βάρος της αξιοπιστίας της Fed στην αντιμετώπιση του πληθωρισμού.
Έρευνες έχουν καταδείξει ότι οι ανεξάρτητες κεντρικές τράπεζες επιτυγχάνουν καλύτερα αποτελέσματα στην τιθάσευση του πληθωρισμού. Αυτή η αρχή ίσως βρεθεί τώρα υπό αμφισβήτηση, καθώς η πιο ισχυρή κεντρική τράπεζα του κόσμου δοκιμάζεται θεσμικά.
«Αυτό φανερώνει την πρόθεση της κυβέρνησης Τραμπ να αναδιαμορφώσει τη Fed και αποτελεί σαφές μήνυμα προς τους υπόλοιπους διορισμένους από τον Μπάιντεν», σχολίασε ο Τιμ Ντάι από την SGH Macro Advisors. «Η Fed κατάφερε να μείνει αλώβητη στην πρώτη θητεία Τραμπ —δεν θα σταθεί το ίδιο τυχερή αυτή τη φορά».
Καμπάνια πίεσης και πολιτικές στοχεύσεις
Ο Τραμπ έχει κατ’ επανάληψη επιτεθεί φραστικά στον πρόεδρο της Fed, Τζερόμ Πάουελ, επειδή δεν μειώνει τα επιτόκια, αν και μέχρι στιγμής απέφυγε να τον αποπέμψει, καθώς η θητεία του λήγει σε περίπου 9 μήνες.
Την περασμένη εβδομάδα, η προσοχή του στράφηκε στην Κουκ. Η απομάκρυνσή της θα επέτρεπε στον Τραμπ να διορίσει τέταρτο μέλος στο 7μελές διοικητικό συμβούλιο της Fed —μαζί με τον Κρίστοφερ Γουόλερ και τον Αντιπρόεδρο Εποπτείας που είχε ορίσει στην πρώτη του θητεία, καθώς και την εκκρεμή υποψηφιότητα του Στίβεν Μίραν για την κενή θέση.
Η Κουκ είχε λάβει τα δάνεια το 2021, όταν ήταν ακόμη ακαδημαϊκός. Στη δήλωση περιουσιακής κατάστασης του 2024, αναφέρονται τρία στεγαστικά δάνεια, εκ των οποίων δύο ως κύριες κατοικίες. Τα δάνεια για κύρια κατοικία προσφέρουν χαμηλότερα επιτόκια απ’ ό,τι τα επενδυτικά.
Πηγή: Reuters
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
