H Ευρωπαϊκή Ενωση και άλλες χώρες έσπευσαν να κάνουν εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ, υποκύπτοντας στους αυξημένους δασμούς που ήθελε ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, προκειμένου να εκλείψει η αβεβαιότητα για τις επιχειρήσεις που τις επηρέαζε αρνητικά.
Με την προχθεσινή, ωστόσο, απόφαση του αμερικανικού Εφετείου στην Ουάσιγκτον, που έκρινε παράνομους τους ανταποδοτικούς (οριζόντιους) δασμούς που επέβαλε ο Τραμπ σε όλες σχεδόν τις χώρες, δημιουργείται νέα αβεβαιότητα.
Οπως και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο για το διεθνές εμπόριο τον Μάιο, το εφετείο αποφάνθηκε ότι η επίκληση από τον Τραμπ ενός νόμου του 1977 για την επιβολή δασμών σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης είναι άκυρη.
Η προθεσμία έως τις 14 Οκτωβρίου
Το Εφετείο επέτρεψε την εφαρμογή των δασμών έως τις 14 Οκτωβρίου, εικάζοντας ότι έως τότε θα αποφανθεί τελεσίδικα για το θέμα το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, στο οποίο αναμένεται να προσφύγει η κυβέρνηση Τραμπ. Οι Αμερικανοί εισαγωγείς θα έχουν λόγο να αποφύγουν τις εισαγωγές έως τότε, ώστε να αποφύγουν να πληρώσουν δασμούς, τους οποίους πιθανόν να μη χρειάζεται να πληρώσουν αν και η απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου είναι αρνητική για την κυβέρνηση.
Σε πολλές περιπτώσεις, ο Τραμπ ισχυρίστηκε ότι έχει την εξουσία να επιβάλλει δασμούς ως πρόεδρος, επειδή υπάρχει «εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης», επικαλούμενος έναν νόμο του 1977, γνωστό ως IEEPA, που ψήφισε το Κογκρέσο για να παρέχει σαφείς οδηγίες σχετικά με τις εξουσίες έκτακτης ανάγκης του προέδρου.
Ωστόσο, τόσο το πρωτοβάθμιο δικαστήριο όσο και το Εφετείο έκριναν ότι το εμπορικό έλλειμμα που επικαλείται ο Τραμπ για την επιβολή δασμών δεν αποτελεί λόγο έκτακτης ανάγκης.
Σύμφωνα με το Tax Foundation, οι ανταποδοτικοί δασμοί που επέβαλε ο Τραμπ με τον νόμο του 1977. αντιπροσωπεύουν το 78% των νέων εσόδων από δασμούς στα αμερικανικά τελωνεία. Το επόμενο 22% των εσόδων προέρχεται από τους λεγόμενους κλαδικούς δασμούς - στον χάλυβα, το αλουμίνιο, τα αυτοκίνητα και τα ανταλλακτικά αυτοκινήτων - που έχουν ισχυρότερο νομικό έρεισμα.
Διαβάστε επίσης: Δασμοί Τραμπ: Παράνομους τους έκρινε Εφετείο των ΗΠΑ αλλά παραμένουν σε ισχύ
Ο Τραμπ θα πρέπει να βρει άλλους τρόπους
Επομένως, εάν το Ανώτατο Δικαστήριο τους ακυρώσει οριστικά, ο Τραμπ θα πρέπει ουσιαστικά να ξεκινήσει από την αρχή στην προσπάθειά του να αναδιαμορφώσει το παγκόσμιο εμπορικό σύστημα και το πιθανότερο είναι να επιβάλει και άλλους κλαδικούς δασμούς, όπως είχε προαναγγείλει για τα φάρμακα, τα chips κ.α. Ωστόσο, αυτοί συνεπάγονται πιο χρονοβόρες διαδικασίες και γενικά δεν είναι τόσο δραστικοί όσο οι έκτακτοι δασμοί που προφανώς προτιμά ο Τραμπ.
Οι εμπορικές συμφωνίες του Τραμπ με την ΕΕ και άλλες χώρες θα είναι ουσιαστικά άκυρες αν το Ανώτατο Δικαστήριο ακυρώσει τους ανταποδοτικούς δασμούς.
Ο Τραμπ θα χάσει επίσης τη δυνατότητα να χρησιμοποιεί τους δασμούς ως μέσο πίεσης για άλλους σκοπούς. Πρόσφατα επέβαλε δασμό 50% στις εισαγωγές από την Ινδία, σε μια προσπάθεια να αναγκάσει τη χώρα της Νότιας Ασίας να σταματήσει να αγοράζει ρωσικό πετρέλαιο. Ο Τραμπ επέβαλε επίσης δασμό 50% στις εισαγωγές από τη Βραζιλία, εν μέρει ως πίεση για να τερματιστεί η δίωξη του πρώην προέδρου Ζαΐρ Μπολσονάρο. Χωρίς τους έκτακτους δασμούς, ο Τραμπ θα έχανε αυτά τα μέσα πίεσης.
Εάν η απόφαση του εφετείου παραμείνει σε ισχύ, η αμερικανική κυβέρνηση θα πρέπει να επιστρέψει όλους τους ανταποδοτικούς δασμούς που έχει εισπράξει, οι οποίοι ανέρχονται μέχρι στιγμής σε περίπου 100 δισ. δολάρια.
Λίγες ώρες πριν από την απόφαση της Παρασκευής, υπουργοί του Τραμπ δήλωσαν στο εφετείο ότι η κατάργηση των δασμών του προέδρου θα έβλαπτε σοβαρά την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ, με τον υπουργό Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ να λέει ότι θα οδηγούσε σε «επικίνδυνη διπλωματική αμηχανία» και θα υπονόμευε τις εμπορικές διαπραγματεύσεις.
Την Παρασκευή το βράδυ, μετά την απόφαση του δικαστηρίου, ο Τραμπ δημοσίευσε στο X ότι αν καταργηθούν οι δασμοί, «αυτό θα είναι μια ολοκληρωτική καταστροφή για τη χώρα».