Με αιχμή τη δημόσια υγεία, τις πράσινες επενδύσεις, την ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα και τη μετάβαση σε ένα βιώσιμο ενεργειακό μοντέλο, ξεκινά η κατάρτιση του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026.

Σύμφωνα με την εγκύκλιο του υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Θάνου Πετραλιά, οι διαδικασίες που μόλις ενεργοποιήθηκαν σηματοδοτούν το άνοιγμα του κύκλου υποβολής αιτημάτων χρηματοδότησης από τα υπουργεία και τους δημόσιους φορείς, οι οποίοι καλούνται να μοιραστούν μια πίτα ύψους 107 δισ. ευρώ – υπό αυστηρούς όρους, δημοσιονομικά όρια και σαφείς γραμμές ελέγχου.

Νέο πλαίσιο τετραετούς σχεδιασμού

Η φετινή εγκύκλιος αποτελεί το εναρκτήριο λάκτισμα ενός πιο συστηματικού, τετραετούς δημοσιονομικού σχεδιασμού, που αποσκοπεί στη συγκράτηση των δαπανών και την ευθυγράμμιση με το ευρωπαϊκό πλαίσιο σταθερότητας.

Το όριο των καθαρών δαπανών τίθεται στα 107 δισ. ευρώ για το 2026, έναντι 103 δισ. φέτος, ενώ από αυτό το ποσό περίπου 85 δισ. αφορούν τον στενό δημόσιο τομέα.

Ο νέος μηχανισμός παρακολούθησης καθιστά σαφές ότι οι χρηματοδοτικές απαιτήσεις κάθε υπουργείου θα αξιολογούνται με βάση αυστηρούς κανόνες, χωρίς περιθώρια για αυθαιρεσίες ή αιτήματα που υπερβαίνουν τις προβλέψεις του Γενικού Λογιστηρίου.

Περιορισμένα τα περιθώρια δαπανών

Τα περιθώρια αύξησης δαπανών είναι περιορισμένα. Οι φορείς που εκτιμούν ότι χρειάζονται επιπλέον χρηματοδότηση σε σχέση με τις ανειλημμένες υποχρεώσεις, καλούνται να τεκμηριώσουν εγγράφως κάθε απόκλιση άνω του 5% σε σύγκριση με το εκτελεσμένο κονδύλι του προηγούμενου έτους. Διαφορετικά, η απόρριψη θεωρείται δεδομένη.

Ειδική μνεία γίνεται στο ότι δεν προβλέπεται καμία έγκριση για νέες προσλήψεις ή αυξήσεις αποδοχών πέραν όσων έχουν ήδη θεσπιστεί ή βρίσκονται σε ώριμο στάδιο υλοποίησης.

Προθεσμίες και διαδικασία

Η διαδικασία προβλέπει ότι όλα τα αιτήματα θα πρέπει να έχουν υποβληθεί έως τις 29 Αυγούστου, ώστε το υπουργείο Οικονομικών να καταρτίσει το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού, που θα κατατεθεί στη Βουλή στις 6 Οκτωβρίου. Για ορισμένες κατηγορίες φορέων, όπως οι Ανεξάρτητες Αρχές, προβλέπεται μεγαλύτερο περιθώριο, έως τα τέλη Σεπτεμβρίου.

Ποιοι ενισχύονται και ποιοι βλέπουν περικοπές

Ήδη, ωστόσο, διαφαίνεται ποιες πολιτικές θα ενισχυθούν συγκριτικά περισσότερο το 2026. Σύμφωνα με την εγκύκλιο, οι μεγαλύτερες αυξήσεις πιστώσεων εντοπίζονται στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, με αύξηση άνω των 695 εκατ. ευρώ ή σχεδόν 30% σε σχέση με φέτος, καθώς και στο υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών, με επιπλέον 448 εκατ. ευρώ.

Αύξηση προβλέπεται και για την Υγεία (+270 εκατ.), κυρίως λόγω της αυξημένης χρηματοδότησης των δημόσιων νοσοκομείων. Σημαντική ενίσχυση εξασφαλίζεται επίσης για το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης (+296 εκατ.), ενώ αυξημένα είναι τα κονδύλια για τον Τουρισμό και τον Ψηφιακό Μετασχηματισμό, λόγω της επιτάχυνσης απορρόφησης των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης.

Στον αντίποδα, μικρότερες προβλέπονται οι δαπάνες για την Παιδεία και την Άμυνα, οι οποίες καταγράφουν μείωση της τάξεως των 334 εκατ. ευρώ και 347 εκατ. ευρώ αντίστοιχα.

Το υπουργείο Οικονομικών επίσης βλέπει περικοπή στις πιστώσεις του κατά 475 εκατ. ευρώ, με τις δαπάνες του να περιορίζονται κάτω από τα 4 δισ. ευρώ.

Τα συνολικά όρια, πάντως, δεν είναι απολύτως δεσμευτικά, καθώς ενδέχεται να υπάρξουν διορθωτικές παρεμβάσεις, ανάλογα με τις πολιτικές ανακοινώσεις του φθινοπώρου, ιδίως ενόψει της ΔΕΘ.

Το ορόσημο του 2027

Από το 2027 και κυρίως μετά την εκπνοή των προγραμμάτων του Ταμείου Ανάκαμψης, προβλέπεται έντονη περιστολή των κρατικών δαπανών στους περισσότερους τομείς.

Το ύψος των πιστώσεων για το υπουργείο Περιβάλλοντος, για παράδειγμα, μειώνεται από τα 3 δισ. σε μόλις 890 εκατ. ευρώ – απώλεια που ξεπερνά τα 2,1 δισ. ή το 70%.

Στο ίδιο πλαίσιο, η Ψηφιακή Διακυβέρνηση βλέπει πτώση 76%, ενώ η επιχορήγηση στον τομέα του Πολιτισμού συρρικνώνεται κατά 39%.

Η τάση αυτή αντικατοπτρίζει τη σταδιακή απόσυρση των κοινοτικών χρηματοδοτήσεων και την επιστροφή σε ένα μοντέλο πιο συγκρατημένης δημοσιονομικής επέκτασης.

Εξαίρεση αποτελεί η κατηγορία των Γενικών Κρατικών Δαπανών, οι οποίες βαίνουν αυξανόμενες, κυρίως λόγω της ανόδου του κόστους εξυπηρέτησης του δημοσίου χρέους. Από τα 15,37 δισ. ευρώ του 2026, οι σχετικές δαπάνες αναμένεται να ανέλθουν στα 16,45 δισ. ευρώ το 2027, καταγράφοντας ετήσια αύξηση άνω του 7%.

→ Διαβάστε επίσης: ΤτΕ: Γιατί η μείωση του ΦΠΑ δεν αρκεί για φθηνότερες τιμές - Ανάγκη ανταγωνισμού και δομικών αλλαγών

Ανάγκη για ιεράρχηση και ρεαλισμό

Η τρέχουσα συγκυρία και το πλαίσιο περιορισμών καθιστούν σαφές ότι το επόμενο διάστημα θα απαιτήσει προσεκτική ιεράρχηση προτεραιοτήτων και αυξημένο δημοσιονομικό ρεαλισμό.

Ο προϋπολογισμός του 2026, που θα διαμορφωθεί σε αυτό το πλαίσιο, αναμένεται να αναδείξει όχι μόνον τις κυβερνητικές επιλογές για την επόμενη μέρα, αλλά και τα όρια της δημόσιας παρέμβασης εν μέσω μιας πιο σφιχτής και πειθαρχημένης ευρωπαϊκής εποπτείας.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!