Τρεις μεγάλες αλλαγές στον μηχανισμό πληρωμών των αγροτικών επιδοτήσεων εισάγει το νομοσχέδιο του Υπουργείου Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, στο οποίο περιλαμβάνεται η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, και το οποίο τέθηκε χθες το βράδυ σε δημόσια διαβούλευση.
Από την 1η Ιανουαρίου 2026, η ΑΑΔΕ αναλαμβάνει τον ρόλο του Οργανισμού Πληρωμών μαζί με όλες τις αρμοδιότητες και τις διαπιστεύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ, ενώ το προσωπικό μεταφέρεται στην Αρχή με τριετή απαγόρευση μετακίνησης. Παράλληλα, εκσυγχρονίζεται πλήρως και το πλαίσιο για την επιστροφή επιδοτήσεων οι οποίες καταβλήθηκαν παράνομα ή αχρεωστήτως.
Στόχος είναι το νομοσχέδιο να ψηφισθεί από τη Βουλή, πριν το κλείσιμο αυτής για τα Χριστούγεννα.
Εγκριση του Σχεδίου Δράσης από την Κομισιόν
Σημειώνεται ότι το ελληνικό Σχέδιο Δράσης έλαβε το «πράσινο φως» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, εξέλιξη που σηματοδοτεί την έναρξη της εφαρμογής ενός αναθεωρημένου πλαισίου για τη διαχείριση των αγροτικών ενισχύσεων, επιτρέποντας την άμεση καταβολή της προκαταβολής της βασικής ενίσχυσης του 2025, που ανέρχεται στο 70%. Παράλληλα, ενεργοποιούνται πληρωμές από τους δύο Πυλώνες της ΚΑΠ, καθώς και ενισχύσεις μικρότερων προγραμμάτων που είχαν καθυστερήσει λόγω λειτουργικών προβλημάτων στον ΟΠΕΚΕΠΕ.
Με το νέο πλαίσιο, προβλέπεται η λειτουργία ενός πιο τυποποιημένου, διαφανούς και πλήρως εναρμονισμένου συστήματος ελέγχων, με στόχο την αποφυγή αβεβαιοτήτων και καθυστερήσεων στις διαδικασίες. Επιπλέον, η κατανομή των ενισχύσεων βασίζεται σε τεκμηριωμένα στοιχεία, περιορίζοντας το ενδεχόμενο ανακριβών δηλώσεων ή αποκλίσεων.
Σε δημοσιονομικό επίπεδο, διασφαλίζεται η πλήρης αξιοποίηση των διαθέσιμων κοινοτικών πόρων. Σε περίπτωση διαφορών κατά την πρώτη κατανομή της βασικής ενίσχυσης, προβλέπεται δεύτερη κατανομή μέσω της βασικής ενίσχυσης, των συνδεδεμένων ενισχύσεων ή των οικολογικών σχημάτων, ώστε να ολοκληρωθεί η διάθεση των πόρων που αναλογούν στη χώρα.
Το νέο Σχέδιο Δράσης συνδέεται με τη μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ και καθορίζει τις τεχνικές και λειτουργικές προδιαγραφές που θα ισχύσουν από το 2026. Για το 2025 εφαρμόζεται ένα υβριδικό σύστημα, το οποίο λειτουργεί ως «γέφυρα» προς το πλήρως ψηφιακό μοντέλο.
Α) Το υβριδικό μεταβατικό σύστημα πληρωμών και ελέγχων για το 2025
Υποχρεωτική δήλωση ΑΤΑΚ – Αντιμετώπιση καταπατήσεων και εικονικών μισθωτηρίων
Στο μεταβατικό σύστημα πληρωμών για το 2025 προβλέπονται τα εξής:
- Για τον υπολογισμό των αγροτικών εκτάσεων και την αντιμετώπιση φαινομένων εικονικών μισθωτηρίων και καταπατήσεων, καθίσταται από φέτος υποχρεωτική η δήλωση του Αριθμού Ταυτότητας Ακινήτου (ΑΤΑΚ) για όλα τα αγροτεμάχια. Σε ειδικές περιπτώσεις – κυρίως μικρά αγροτεμάχια έως 20 στρέμματα με πολυϊδιοκτησία – γίνεται δεκτό το ΚΑΕΚ.
Για αγροτεμάχια και κοπτολίβαδα στα οποία έχουν προκύψει ευρήματα από ελέγχους (π.χ. αναντιστοιχίες με δορυφορικές εικόνες), ιδιαίτερα σε Κεντρική και Ανατολική Μακεδονία – Θράκη, οι παραγωγοί θα κληθούν – μέσω του AGRI SNAP και της διαδικασίας ενστάσεων – να διορθώσουν τις αναντιστοιχίες. Μετά την αξιολόγηση, θα πληρωθούν μόνο τα αγροτεμάχια που θα κριθούν επιλέξιμα.
Στις περιπτώσεις όπου έχουν δηλωθεί λανθασμένα ΚΑΕΚ, με αποτέλεσμα να μηδενιστούν τα αγροτεμάχια και να εξαιρεθούν από την προκαταβολή, θα δοθεί δυνατότητα διόρθωσης μέσω ενστάσεων, ώστε να πληρωθούν όσα κριθούν επιλέξιμα.
- Ο υπολογισμός του ζωικού κεφαλαίου γίνεται βάσει αντικειμενικών στοιχείων: τιμολόγια πώλησης γάλακτος και κρέατος, καθώς και αγορών ζωοτροφών. Τα δεδομένα αντλούνται από τον ΕΛΓΟ ΔΗΜΗΤΡΑ, το MYDATA ή τις δηλώσεις Ε3, ελέγχοντας όλες τις συναλλαγές του παραγωγού. Έτσι αποδίδεται πρακτικό περιεχόμενο στον όρο «ενεργός γεωργός».
Για αντικειμενικότητα εφαρμόζεται ειδική μεθοδολογία, με βάση:
- την ελάχιστη αναλογία παραγωγής γάλακτος ανά ζώο (100 κιλά ανά επιλέξιμη προβατίνα ή αίγα),
- τα επίσημα στοιχεία σφαγών.
Όπου υπάρχουν πολλαπλά στοιχεία, λαμβάνεται υπόψη ο υπολογισμός που αποδίδει τον μεγαλύτερο και τεκμηριωμένο αριθμό ζώων.
- Για τους βοσκότοπους, έχει αναθεωρηθεί η διαδικασία κατανομής επιλέξιμης γης μέσω της «τεχνικής λύσης». Η έκταση πλέον προσδιορίζεται από την πραγματική παραγωγική δραστηριότητα των κτηνοτρόφων.
Στην πράξη σημαίνει ότι δεν μπορεί κάποιος να ενεργοποιεί δικαιώματα σε βοσκότοπους εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά από το μαντρί του.
Οι δημόσιοι βοσκότοποι κατανέμονται στον νομό της κτηνοτροφικής εγκατάστασης ή σε όμορο νομό.
Για ιδιωτικούς βοσκότοπους, η ενίσχυση δίνεται μόνο για τη διατήρηση του βοσκότοπου, με ελάχιστη βοσκοφόρτωση 0,2 ΜΜΖ/ha, σύμφωνα με τη ΣΣ ΚΑΠ 2023–2027.
ΠΡΟΣΟΧΗ: Όταν οι διαθέσιμοι βοσκότοποι δεν επαρκούν για να καλύψουν το ζωικό κεφάλαιο (όπως τεκμαίρεται από τα στοιχεία γάλα–κρέας–ζωοτροφές), προκύπτει άδικη μείωση της επιδότησης.
Για την αποκατάσταση της αδικίας αυτής, μετά την προκαταβολή της βασικής ενίσχυσης ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα προχωρήσει – μέσω ενστάσεων – σε συμπληρωματική κατανομή βάσει των τιμολογίων γάλακτος, κρέατος και ζωοτροφών.
- Οι αγρότες και κτηνοτρόφοι διατηρούν δικαίωμα ένστασης. Ο ΟΠΕΚΕΠΕ θα ανακοινώσει άμεσα τη διαδικασία υποβολής ενστάσεων για τη θεραπεία των σχετικών ζητημάτων.
Β) Το σύστημα πληρωμών και ελέγχων για το 2026
- Από το 2026 δημιουργείται νέος ψηφιακός γεωχωρικός χάρτης της χώρας, βασισμένος σε δορυφορικές εικόνες πολύ υψηλής ανάλυσης και στη χρήση έξυπνων εργαλείων τεχνητής νοημοσύνης. Ο χάρτης θα επιτρέπει τον σαφή διαχωρισμό των επιλέξιμων και μη επιλέξιμων εκτάσεων και θα ανανεώνεται συστηματικά.
- Εισάγεται νέος τρόπος καταγραφής αιγοπροβάτων: κάθε ζώο θα φέρει ηλεκτρονικό “βώλο”, με τα στοιχεία του να τηρούνται αποκλειστικά σε ενιαία ψηφιακή βάση, συνδεδεμένη απευθείας με το ΟΣΔΕ.
- Οι έλεγχοι στις δηλώσεις θα γίνονται πλέον εκτεταμένα και στοχευμένα, με χρήση εργαλείων ανάλυσης κινδύνου, όπως προβλέπεται στο εγκεκριμένο Σχέδιο Δράσης.
Οι διοικητικές και γεωχωρικές διασταυρώσεις θα βασίζονται σε επίσημα δεδομένα (παραγωγής, φορολογίας, κτηματολογίου).
Οι επιτόπιοι έλεγχοι θα πραγματοποιούνται από μικτά κλιμάκια, με περιορισμένη διακριτική ευχέρεια και σαφώς προκαθορισμένα πρωτόκολλα. - Από το 2026 θα γίνονται διασταυρωτικοί έλεγχοι με τα στοιχεία του Εθνικού Κτηματολογίου και του Μητρώου Ιδιοκτησίας Ακινήτων (ΜΙΔΑ) της ΑΑΔΕ, εξασφαλίζοντας πλήρη διαφάνεια στη δηλωθείσα γη.
Χατζηδάκης: Αποφασισμένοι να βάλουμε τάξη
Ο Αντιπρόεδρος της Κυβέρνησης, Κωστής Χατζηδάκης, δήλωσε: «Η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ είναι μια σημαντική μεταρρύθμιση, η οποία στέλνει το μήνυμα ότι είμαστε αποφασισμένοι να βάλουμε τάξη όσον αφορά στις αγροτικές επιδοτήσεις. Η ΑΑΔΕ έχει άλλωστε αναμφισβήτητα εχέγγυα αποτελεσματικότητας. Εργαζόμαστε καθημερινά για να εξασφαλίσουμε ότι αυτή η μεταρρύθμιση θα γίνει πράξη.
Σε συνδυασμό δε με την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης, που εγκρίθηκε την περασμένη εβδομάδα από την Κομισιόν, δημιουργούμε από το 2026 ένα απολύτως σύγχρονο και αξιόπιστο σύστημα για την καταβολή των αγροτικών ενισχύσεων. Στόχος μας είναι να στηρίξουμε τον πρωτογενή τομέα όσο περισσότερο μπορούμε. Και ιδίως τους έντιμους γεωργούς και κτηνοτρόφους, οι οποίοι στο εξής θα λαμβάνουν περισσότερα χρήματα, λόγω των πόρων που θα περισσεύουν και θα ανακατανέμονται σ’ αυτούς».
Πιερρακάκης: «Βήμα για να αλλάξει μια παθογένεια δεκαετιών»
Ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκος Πιερρακάκης, δήλωσε:
«Η κυβέρνηση κάνει σήμερα ένα αποφασιστικό βήμα για να αλλάξει μια παθογένεια δεκαετιών. Με τη μεταφορά του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ, δημιουργούμε ένα σύστημα ενισχύσεων που λειτουργεί με κανόνες, διαφάνεια και με απόλυτο σεβασμό στον Έλληνα αγρότη.
Χτίζουμε έναν μηχανισμό που ανταποκρίνεται στις ανάγκες του σήμερα. Η ΑΑΔΕ διαθέτει αποδεδειγμένη επιχειρησιακή επάρκεια, σύγχρονο εξοπλισμό, ψηφιακές υποδομές και μια κουλτούρα αποτελεσματικότητας που έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη των πολιτών. Έχει δείξει ότι μπορεί να λειτουργεί με ταχύτητα, ακεραιότητα και συνέπεια και αυτό ακριβώς χρειάζεται ο αγροτικός κόσμος.
Θέλουμε ένα κράτος που δεν δημιουργεί προβλήματα στον πολίτη, αλλά λειτουργεί με συνέπεια, διαφάνεια και σοβαρότητα. Η μεταρρύθμιση αυτή είναι μέρος μιας ευρύτερης προσπάθειας να κάνουμε το Δημόσιο πραγματικά αποτελεσματικό και σύγχρονο, όπως αξίζει η ελληνική κοινωνία».
Τσιάρας: «Βαθιά θεσμική τομή για διαφάνεια και αξιοπιστία»
Ο Υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, δήλωσε:
«Η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ αποτελεί μια βαθιά θεσμική τομή με στόχο να διασφαλίσουμε διαφάνεια, ταχύτητα και αξιοπιστία σε κάθε ευρώ που κατευθύνεται προς τους αγρότες μας.
Με το νέο πλαίσιο, δημιουργούμε έναν μηχανισμό πληρωμών που ανταποκρίνεται πλήρως στις απαιτήσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και θωρακίζει τη χώρα απέναντι σε διαχρονικές παθογένειες.
Η ΑΑΔΕ διαθέτει την τεχνογνωσία, τα συστήματα και τις εγγυήσεις που απαιτούνται για ένα σύγχρονο περιβάλλον ελέγχων, ενώ η διασφάλιση της συνέχειας στο προσωπικό του ΟΠΕΚΕΠΕ εγγυάται ότι οι πληρωμές θα συνεχίσουν να πραγματοποιούνται απρόσκοπτα.
Η κυβέρνηση υλοποιεί μια μεταρρύθμιση που δεν αφορά μόνο στη λειτουργία του ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά κυρίως αφορά στην εμπιστοσύνη του παραγωγού προς το κράτος. Οι ενισχύσεις θα δίνονται πλέον με τρόπο καθαρό, δίκαιο και αποτελεσματικό, εναρμονισμένο πλήρως με τους κανόνες της ΕΕ, ώστε να στηρίζουμε πραγματικά όσους κρατούν ζωντανή την ελληνική ύπαιθρο».
Πιτσιλής: «Μεγάλη πρόκληση — νέα σχέση εμπιστοσύνης»
Ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, Γιώργος Πιτσιλής, δήλωσε:
«Η μετάβαση του ΟΠΕΚΕΠΕ στην Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων αποτελεί ακόμα μία μεγάλη πρόκληση για εμάς, στην ΑΑΔΕ.
Βασικό μας στοίχημα είναι να ενσωματώσουμε με αποτελεσματικότητα τους ανθρώπους και τις λειτουργίες του ΟΠΕΚΕΠΕ στις αρχές της ΑΑΔΕ, προς όφελος τόσο των αγροτών, όσο και του συνόλου των πολιτών. Στόχος μας, κάθε ευρώ να πηγαίνει αποκλειστικά σε όσους πραγματικά το δικαιούνται, για να προστατεύσουμε τα χρήματα των Ευρωπαίων και Ελλήνων φορολογουμένων και να χτίσουμε από την αρχή μια νέα σχέση εμπιστοσύνης στον τομέα των αγροτικών ενισχύσεων».
Τι προβλέπει το νομοσχέδιο
1) Μεταφορά αρμοδιοτήτων του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ
Η ΑΑΔΕ αναλαμβάνει τον ρόλο του Οργανισμού Πληρωμών για όλες τις ενισχύσεις που εμπίπτουν στην Κοινή Αγροτική Πολιτική. Από 1ης Ιανουαρίου 2026, όλα τα περιουσιακά στοιχεία, τα πληροφοριακά συστήματα, οι συμβάσεις που βρίσκονται σε εξέλιξη, αλλά και οι εκκρεμείς δίκες περνούν στην ΑΑΔΕ.
Παράλληλα, όλες οι διαπιστεύσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ μεταφέρονται αυτομάτως στην ΑΑΔΕ, εξασφαλίζοντας ότι δεν θα υπάρξει καμία διακοπή στις πληρωμές. Από τη μετάβαση εξαιρούνται τα ζητήματα στρατηγικού σχεδιασμού της ΚΑΠ, τα οποία παραμένουν στο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων.
2) Μεταφορά προσωπικού και τριετής απαγόρευση μετακινήσεων
Το σύνολο του προσωπικού του ΟΠΕΚΕΠΕ μεταφέρεται στην ΑΑΔΕ, χωρίς καμία μεταβολή στη σχέση εργασίας. Μέχρι να ολοκληρωθεί η νέα κατάταξη, διατηρούνται τα υφιστάμενα μισθολογικά κλιμάκια.
Θεσπίζεται επίσης απαγόρευση συμμετοχής του προσωπικού σε εμπορικές εταιρίες, καθώς και τριετής απαγόρευση μετακινήσεων εντός ή εκτός της ΑΑΔΕ, με στόχο τη διασφάλιση της λειτουργίας του νέου μηχανισμού χωρίς απώλειες κρίσιμου προσωπικού.
3) Εκσυγχρονισμός μηχανισμού ανάκτησης παρανόμως καταβληθέντων
Εκσυγχρονίζονται και αυστηροποιούνται οι διαδικασίες επιστροφής αχρεωστήτως καταβληθέντων επιδοτήσεων του ΕΛΕΓΕΠ.
Καθιερώνεται η ψηφιακή κοινοποίηση των πράξεων, ενώ επικαιροποιούνται οι διαδικασίες βεβαίωσης και συμψηφισμού, ώστε να ευθυγραμμιστούν με το νέο μοντέλο λειτουργίας της Αρχής.
Οι πράξεις της ΑΑΔΕ αποτελούν πλέον εκτελεστούς τίτλους για την είσπραξη οφειλών, ενισχύοντας την αποτελεσματικότητα του συστήματος.
Το κείμενο του σχεδίου νόμου έχει αναρτηθεί στη διεύθυνση https://www.opengov.gr/minfin/?p=13828. Η διαβούλευση θα διαρκέσει μέχρι τη Δευτέρα 8 Δεκεμβρίου.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
