Σε φάση πλήρους ψηφιακού μετασχηματισμού περνά η ΑΑΔΕ, η οποία παρουσιάζει ένα νέο σύστημα έξυπνων εργαλείων και τεχνολογικών μεθόδων με στόχο τον εντοπισμό και την πρόληψη της φοροδιαφυγής πριν ακόμη εμφανιστεί. Με αιχμή του δόρατος την τεχνητή νοημοσύνη, τα εξελιγμένα μοντέλα ανάλυσης κινδύνου και τα συστήματα παρακολούθησης ηλεκτρονικών συναλλαγών, η φορολογική διοίκηση επιχειρεί να καλύψει κενά δεκαετιών και να μεταφέρει την εποπτεία σε πλήρως ψηφιακή βάση.
Τα νέα εργαλεία παρουσιάστηκαν σε ειδική εκδήλωση της Αρχής, με τη συμμετοχή στελεχών της ΕΕ και της σουηδικής Φορολογικής Υπηρεσίας. Ο κοινός παρονομαστής ήταν η ανάγκη για πιο στοχευμένους ελέγχους, λιγότερη χειροκίνητη επεξεργασία και άμεση αξιοποίηση δεδομένων από πολλαπλές πηγές.
AI που «προβλέπει» φορολογικές παραβάσεις
Κεντρικό στοιχείο της νέας στρατηγικής είναι το πιλοτικό μοντέλο τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης, το οποίο βαθμολογεί κάθε φορολογική υπόθεση με βάση την πιθανότητα παράβασης. Ουσιαστικά, το σύστημα «προβλέπει» ποιοι φορολογούμενοι, επαγγελματίες ή επιχειρήσεις εμφανίζουν αυξημένο ρίσκο φοροδιαφυγής, επιτρέποντας στους ελεγκτές να επικεντρωθούν στα περιστατικά που έχουν σημαντικότερη απόδοση ελέγχου.
Πρόκειται για την πιο σύγχρονη εκδοχή risk analysis, που χρησιμοποιείται ήδη από αρκετές ευρωπαϊκές χώρες και η οποία μειώνει τις χαμένες εργατοώρες και αυξάνει την αποτελεσματικότητα των ελέγχων.
Νέο μοντέλο risk analysis με διασταυρώσεις σε πραγματικό χρόνο
Η ΑΑΔΕ εισάγει επίσης ένα νέο σύστημα ανάλυσης κινδύνου βασισμένο σε ενιαία κριτήρια και διασταυρώσεις πολλών βάσεων δεδομένων: Taxis, myDATA, τραπεζικές κινήσεις, περιουσιολόγιο, ΓΕΜΗ και ΕΦΚΑ. Για πρώτη φορά, μια κεντρική ομάδα θα επιλέγει υποθέσεις προς έλεγχο με βάση κοινά φίλτρα, ενώ θα πραγματοποιείται και τυχαία δειγματοληψία ώστε να διατηρείται ο παράγοντας του απρόβλεπτου.
Με τον τρόπο αυτό περιορίζονται φαινόμενα στοχευμένων ή υποκειμενικών ελέγχων και, παράλληλα, ενισχύεται η αξιοπιστία του συστήματος.
Σαφές πλαίσιο για ηλεκτρονικό εμπόριο και κρυπτονομίσματα
Η εξάπλωση του ηλεκτρονικού εμπορίου και των κρυπτονομισμάτων δημιουργεί νέα πεδία φορολογικής απόκλισης. Για αυτόν τον λόγο εκδίδεται νέος οδηγός ελέγχου που τυποποιεί διαδικασίες, πηγές πληροφόρησης, μεθόδους αναζήτησης και βήματα ελεγκτικής προσέγγισης. Το εγχειρίδιο καλύπτει από marketplaces και πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης έως συναλλαγές σε blockchains και ανταλλακτήρια crypto.
Στόχος είναι να εντοπίζονται αδήλωτα εισοδήματα, να περιορίζονται οι φορολογικές αποκλίσεις στον ΦΠΑ και να ενισχυθεί η διαφάνεια στις ψηφιακές συναλλαγές.
Νέες παρεμβάσεις για άμεσο περιορισμό φοροδιαφυγής
Παράλληλα με τα τεχνολογικά εργαλεία, η ΑΑΔΕ εισάγει και νέες στοχευμένες δράσεις:
1. Επέκταση του ψηφιακού πελατολογίου
Μετά τον κλάδο αυτοκινήτου, σειρά έχουν επαγγελματίες που σχετίζονται με εκδηλώσεις: διοργανωτές γάμων, βαπτίσεων, δεξιώσεων και πάρτι. Οι συναλλαγές τους θα είναι πλέον ψηφιακά ανιχνεύσιμες, με στόχο την αντιμετώπιση της συστηματικής απόκρυψης αμοιβών.
2. Ηλεκτρονική τιμολόγηση για όλες τις επιχειρήσεις
Η μετάβαση θα γίνει σταδιακά:
• 2 Φεβρουαρίου 2026: Υποχρεωτική εφαρμογή για επιχειρήσεις με τζίρο άνω του €1 εκατ.
• 1 Οκτωβρίου 2026: Υποχρεωτική εφαρμογή για όλες τις υπόλοιπες επιχειρήσεις.
Με την ηλεκτρονική τιμολόγηση η ΑΑΔΕ θα συλλέγει σε πραγματικό χρόνο δεδομένα για τιμολογήσεις, πωλήσεις και ΦΠΑ.
→ Διαβάστε επίσης: Ακίνητα: Προσοχή στην «παγίδα» με το Ε9 - Πώς οποιοδήποτε λάθος «κοστίζει» στον ΕΝΦΙΑ
3. Μαζικές ψηφιακές διασταυρώσεις και χρήση drones
Η νέα Μονάδα Μαζικών Ψηφιακών Διασταυρώσεων θα αξιοποιεί πληθώρα δεδομένων – από συστήματα ηλεκτρονικής τιμολόγησης έως ανοικτές πηγές – για εντοπισμό ύποπτων συναλλαγών.
Παράλληλα, drones θα χρησιμοποιούνται για επιτόπια παρακολούθηση φορτίων, εμπορευμάτων και σημείων με αυξημένη πιθανότητα παραβατικότητας (μη έκδοση αποδείξεων, λαθρεμπόριο, παρεμπόριο). Η εικόνα θα μεταδίδεται απευθείας στην Αίθουσα Επιχειρήσεων της ΑΑΔΕ, επιτρέποντας άμεση αξιολόγηση και επέμβαση.
Με τα νέα αυτά εργαλεία, η φορολογική διοίκηση επιχειρεί να αφήσει πίσω το μοντέλο των «παραδοσιακών ελέγχων» και να μεταβεί σε ένα σύστημα που βασίζεται σε τεχνολογία, δεδομένα και αυτοματοποίηση. Στόχος είναι η σημαντική αύξηση της αποτελεσματικότητας, ο ταχύτερος εντοπισμός παραβατών και η διαμόρφωση ενός πλαισίου όπου η απόκρυψη εισοδήματος γίνεται ολοένα και πιο δύσκολη.