Οι Δήμοι καλούνται για πρώτη φορά μετά από 20 σχεδόν έτη να καταρτίσουν τον Προϋπολογισμό τους βάσει ενός ριζικά διαφορετικού πλαισίου. Πρόκειται για το νέο Λογιστικό Πλαίσιο της Γενικής Κυβέρνησης (Π.Δ.54/2018) που τίθεται σε πλήρη εφαρμογή την 1η Ιανουαρίου του 2026.

Οι σημαντικότερες αλλαγές που αυτό επιφέρει, όσον αφορά τον Προϋπολογισμό, είναι οι εξής:

• Εφαρμόζεται ένα νέο Σχέδιο Λογαριασμών:
  • Με οικονομική ταξινόμηση κοινή για τον Προϋπολογισμό και τη Λογιστική
  • Με νέα ταξινόμηση για τους Ο.Τ.Α. με τίτλο «Υπηρεσίες», που συνδυάζει χαρακτηριστικά διοικητικής ταξινόμησης και ταξινόμησης κατά πηγή χρηματοδότησης
  • Με κατάργηση:
    ◦ Των Ομάδων Εσόδων Ι, ΙΙ & ΙΙΙ
    ◦ Των Κ.Α. Εσόδων και Εξόδων Παρελθόντων Οικονομικών Ετών (Π.Ο.Ε.)
    ◦ Των Τακτικών και Έκτακτων Εσόδων
    ◦ Του Κ.Α. Χρηματικού Υπολοίπου προηγούμενης χρήσης (Κ.Α.51)
• Δεν προβλέπονται οι Λογαριασμοί Τάξεως (Ομάδα 10 του Π.Δ.315/1999), δηλαδή η διπλογραφική απεικόνιση και εκτέλεση του Προϋπολογισμού στους λογαριασμούς 02 και 06
• Δεν προβλέπεται η εσωλογιστική κοστολόγηση (Ομάδα 9 του Π.Δ.315/1999)
• Αλλάζει η δομή του Προϋπολογισμού τόσο του Συνοπτικού όσο και του Αναλυτικού
• Ενσωματώνεται το Πολυετές Δημοσιονομικό Πλαίσιο (Π.Δ.Π.) στον Συνοπτικό Προϋπολογισμό
• Ορίζονται νέοι κανόνες για την κατάρτισή του

Κίνδυνοι καθυστερήσεων

Το νέο Λογιστικό Πλαίσιο της Γενικής Κυβέρνησης (Π.Δ.54/2018) συνιστά μια ουσιαστική αλλαγή στα χρηματοοικονομικά συστήματα των Δήμων, η οποία πρέπει να πραγματοποιηθεί σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα.

Εάν δεν αξιοποιηθούν κατάλληλα οι – πολλές φορές περιορισμένοι – πόροι των Ο.Τ.Α., ελλοχεύει ο κίνδυνος να σημειωθεί καθυστέρηση στην κατάρτιση, ψήφιση και έγκριση των Προϋπολογισμών τους για το οικονομικό έτος 2026. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα τη προσφυγή τους στο άρθρο 160 του Ν.3463/2014, βάσει του οποίου μπορούν να διενεργούν μόνο τις υποχρεωτικές δαπάνες του άρθρου 158 του ίδιου νόμου και μόνο για το πρώτο τρίμηνο του 2026.

Μια τέτοια προοπτική είναι πιθανό να οδηγήσει πολλούς φορείς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο να υπολειτουργούν, με αποτέλεσμα αρνητικές επιπτώσεις στον τελικό αποδέκτη των υπηρεσιών του Δήμου: τους δημότες.

Μεγάλη πρόκληση για τους Δήμους

Αποτελεί λοιπόν μια σημαντική πρόκληση για τις διοικήσεις και τις υπηρεσίες των Δήμων να καταφέρουν να ετοιμάσουν τον Προϋπολογισμό τους μέχρι το τέλος του 2025, αξιοποιώντας όλους τους διαθέσιμους πόρους, οι οποίοι σε αρκετές περιπτώσεις είναι περιορισμένοι.

Η μεθοδολογία κατάρτισης του Προϋπολογισμού του 2026 περιλαμβάνει, εκτός από τα βήματα που παραδοσιακά υπήρχαν (συλλογή στοιχείων και αναγκών, τεχνικό πρόγραμμα, καθορισμός τελών κ.α.), και κάποια νέα βήματα τα οποία απαιτούν χρόνο και προσεκτικές ενέργειες.

Αυτά αφορούν κυρίως:

• Την αντιστοίχιση του υφιστάμενου Σχεδίου Λογαριασμών (Κ.Α.Ε.) του κάθε Δήμου με τους νέους (Α.Λ.Ε.). Οι ιδιαιτερότητες του κάθε Δήμου ενδέχεται να απαιτούν προσαρμογές σε αναλυτικότερο επίπεδο από το γενικό Σχέδιο Λογαριασμών που προβλέπει το Π.Δ.54/2018
• Την αναβάθμιση των Πληροφοριακών Συστημάτων Οικονομικής Διαχείρισης (εισαγωγή νέου Σχεδίου Λογαριασμών, νέων ταξινομήσεων, διαφορετικός τρόπος παρακολούθησης του προϋπολογισμού κ.α.)
• Την κατάρτιση του Απολογισμού των οικονομικών ετών 2024 και 2025 βάσει του νέου Σχεδίου Λογαριασμών

Τα παραπάνω δεν είναι απλώς τεχνικές λεπτομέρειες. Απαιτούν πέρα από τη διάθεση των απαραίτητων οικονομικών πόρων και στενή συνεργασία όλων των υπηρεσιών των Δήμων με τις οικονομικές υπηρεσίες, που απαιτεί οργάνωση και συντονισμό.

Η διάσταση της λογιστικής

Παράλληλα, οι Δήμοι καλούνται από 1/1/2026 να εφαρμόσουν και τη λογιστική διάσταση του Νέου Λογιστικού Πλαισίου Γενικής Κυβέρνησης. Η αντίστοιχη προετοιμασία για τη Λογιστική απαιτεί και αυτή σημαντική προεργασία και αλλαγές, η παράθεση των λεπτομερειών των οποίων βρίσκεται εκτός του σκοπού του παρόντος κειμένου.

Σε κάθε αλλαγή, τα πρώτα βήματα υλοποίησής της είναι ιδιαίτερα σημαντικά, διότι οριοθετούν το νέο πλαίσιο. Στην περίπτωσή μας, τα πρώτα βήματα καθορίζουν το πλαίσιο εντός του οποίου θα λειτουργήσει η χρηματοοικονομική διαχείριση των Δήμων τα επόμενα χρόνια.

Πρέπει να γίνουν με σύστημα, οργάνωση, συνεργασία, κατάλληλη κατανομή αρμοδιοτήτων και πόρων, δομημένο χρονοδιάγραμμα, ρεαλιστικά ορόσημα και επαρκή γνώση που εξασφαλίζεται με κατάλληλη εκπαίδευση.

Μεταρρύθμιση με διεθνή πρότυπα

Το νέο λογιστικό πλαίσιο είναι αναμφισβήτητα περισσότερο πλούσιο και ποιοτικό σε πληροφορία σε σχέση με τα Κλαδικά Λογιστικά Σχέδια που βασίζονταν στο Ελληνικό Γενικό Λογιστικό Σχέδιο, το οποίο έχει ήδη καταργηθεί στον Ιδιωτικό Τομέα εδώ και δέκα χρόνια.

Το Π.Δ.54/2018 συνάδει με τις διεθνείς τάσεις και τα διεθνή λογιστικά πρότυπα για το Δημόσιο Τομέα και βάζει την Ελλάδα στο χάρτη των κρατών με σύγχρονα συστήματα λογιστικής στο Δημόσιο. Συνιστά μια από τις μεγαλύτερες μεταρρυθμίσεις των τελευταίων 20 ετών στον Δημόσιο Τομέα.

Η διεθνής εμπειρία έχει καταδείξει ότι το πιο σημαντικό συστατικό των επιτυχημένων μεταρρυθμίσεων, πέραν της διάθεσης των απαραίτητων πόρων, είναι η βούληση των επικεφαλής των φορέων. Στην περίπτωση των Δήμων, η βούληση των δημάρχων.

Άρα, το πόσο ψηλά η λογιστική μεταρρύθμιση θα τοποθετηθεί στην ατζέντα του προγράμματός τους είναι ζήτημα καθοριστικής σημασίας τόσο για τη διοίκηση του φορέα όσο και για τη λογοδοσία προς τους επιβλέποντες φορείς και την κοινωνία.

Ευκαιρία εκσυγχρονισμού

Το Π.Δ.54/2018 αποτελεί μια μεγάλη ευκαιρία για τους Δήμους να εκσυγχρονιστούν, να οργανώσουν τη χρηματοοικονομική πληροφορία κατάλληλα για τη λήψη αποφάσεων, για τον προγραμματισμό, τον έλεγχο και την αξιολόγηση της απόδοσης.

Να εξασφαλίσουν μεγαλύτερη διαφάνεια και κατάλληλη λογοδοσία. Να μπορούν να παρακολουθούν τις κοστολογικές πληροφορίες για υπολογισμό των πόρων που αναλώνονται από τις δράσεις και τα προγράμματά τους.

Οι Δήμοι, αν αξιοποιήσουν κατάλληλα τον ομολογουμένως λίγο χρόνο που απομένει μέχρι το τέλος του έτους, μπορούν να κερδίσουν το πρώτο στοίχημα της Λογιστικής Μεταρρύθμισης, αυτό της έγκαιρης και ορθής κατάρτισης του Προϋπολογισμού του 2026.

Σάνδρα Κοέν,
Καθηγήτρια Λογιστικής Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Θάνος Πολύδωρος,
Διευθύνων Σύμβουλος ΑΝΑΒΑΘΜΙΣΗ Α.Ε.,
Εισηγητές Προγράμματος «Νέο Λογιστικό Πλαίσιο Γενικής Κυβέρνησης - Π.Δ.54/2018» του ΚΕΔΙΒΙΜ του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!