Η ενδυνάμωση των σχέσεων της Ελλάδας με τις χώρες-συμμάχους της, ιδιαίτερα στην ευρύτερη περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου, αποτελεί στρατηγική επιλογή της κυβέρνησης, όπως έχει διαφανεί με τη στενή συνεργασία που έχει εγκαινιάσει ήδη από το 2019 που ανέβηκε στην εξουσία. Χαρακτηριστικές είναι οι περιπτώσεις της εξαιρετικά στενής συνεργασίας με το Ισραήλ με πολλούς τομείς, αλλά και η παράλληλη ανάπτυξη των σχέσεών μας με την Αίγυπτο, που έφτασε μέχρι την από κοινού μερική οριοθέτηση υφαλοκρηπίδας και ΑΟΖ με τη μεγάλη χώρα της Βόρειας Αφρικής.
Η σημασία της επίσκεψης Αλ Σίσι
Σε αυτό το πλέγμα διπλωματικών πρωτοβουλιών εντάσσεται η σημερινή επίσκεψη στην Αθήνα του Αιγύπτιου προέδρου Φατάχ αλ Σίσι, η οποία αναμένεται να επιβεβαιώσει ότι οι σχέσεις των δύο χωρών εμβαθύνονται και ο άξονας Ελλάδας - Αιγύπτου λειτουργεί πλέον ως παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή, σε μια περίοδο μεγάλων γεωπολιτικών μεταβολών.
Γι’ αυτό, άλλωστε, οι επαφές δεν θα περιοριστούν μόνο στους δύο ηγέτες, Κυριάκο Μητσοτάκη και Φατάχ αλ Σίσι, αλλά θα επεκταθούν και στη συνεδρίαση του πρώτου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Αιγύπτου. Αυτό προετοιμάζεται μεθοδικά εδώ και καιρό, και σε αυτό εντάσσεται η επίσκεψη πριν ένα χρόνο του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη στο Κάιρο, οπότε είχε δηλώσει ότι:
«Η Ελλάδα θεωρεί την Αίγυπτο ακρογωνιαίο λίθο της ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο και ηγέτιδα δύναμη στον Αραβικό κόσμο».
Σε αυτό το πλαίσιο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης έπαιξε ενεργό ρόλο στην πολιτική προσέγγιση Ευρώπης – Αιγύπτου, όταν επισκέφθηκε το Κάιρο μαζί με την πρόεδρο της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, προκειμένου να υπογραφεί η Συμφωνία Στρατηγικής και Εταιρικής Σχέσης Ευρωπαϊκής Ένωσης - Αιγύπτου.
Νέα επίπεδα συνεργασίας
Οι κ.κ. Μητσοτάκης και Σίσι αναμένεται να εξαγγείλουν την αναβάθμιση των διμερών σχέσεων σε Στρατηγική Εταιρική Σχέση, καθώς και να αναδείξουν την ενίσχυση της συνεργασίας Αθήνας - Καΐρου σε σειρά τομέων:
Στον πολιτικό, με δημιουργία μηχανισμού τακτικών πολιτικών διαβουλεύσεων για τα μείζονα θέματα της περιοχής αλλά και ευρύτερα, στις εμπορικές και επενδυτικές σχέσεις, τις μεταφορές και τις υποδομές, σε έργα συνδεσιμότητας αλλά και στην ενεργειακή ασφάλεια με τη διασύνδεση GREGY Interconnector.
Επίσης, θα ανακοινωθούν νέες συνεργασίες στα πεδία της άμυνας και της ασφάλειας, στην αντιμετώπιση του μεταναστευτικού προβλήματος, στην παιδεία και τον πολιτισμό κ.λπ. Όλα αυτά θα αποτυπωθούν στην Κοινή Δήλωση που θα υπογράψουν οι κ.κ. Μητσοτάκης και Σίσι.
Εμφαση στη σταθερότητα και το Διεθνές Δίκαιο
Σημαντική θεωρείται η αναμενόμενη συμφωνία Ελλάδος - Αιγύπτου για εφαρμογή του Διεθνούς Δικαίου στις περιφερειακές διενέξεις, στην έμφαση που θα δώσουν στην περιφερειακή σταθερότητα, ενόψει των γεωπολιτικών ανακατατάξεων που διαφαίνονται.
Ιδιαίτερο κεφάλαιο στις συζητήσεις θα αποτελέσουν οι εξελίξεις στη Γάζα, στη Συρία με το νέο ρόλο της Τουρκίας, αλλά και στη Λιβύη. Το εξαιρετικό επίπεδο των σχέσεων των δύο χωρών των τελευταίων ετών εγκαινιάστηκε όταν η Τουρκία υπέγραψε το μνημόνιο οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με την κυβέρνηση της Λιβύης, το οποίο παραβλέπει τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας και της Κύπρου, όπως αυτά προσδιορίζονται από το Διεθνές Δίκαιο.
Σε απάντηση, Ελλάδα και Αίγυπτος υπέγραψαν το 2020 τη συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ τους, βασισμένη στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας (UNCLOS). Η συμφωνία αυτή ουσιαστικά ακυρώνει το τουρκολιβυκό μνημόνιο – που παραμένει νομικά ατελές αφού δεν έχει εγκριθεί από τη Βουλή της Λιβύης – και παράλληλα ενισχύει τη νομική και διπλωματική θέση της Ελλάδας και της Αιγύπτου.
→ Διαβάστε επίσης: Στενή πολιορκία Μητσοτάκη στη νέα γενιά και τους ευάλωτους
Στρατηγικές και αμυντικές πτυχές της συνεργασίας
Ο ισχυρός άξονας Αθήνας - Καΐρου έχει και γεωστρατηγική διάσταση, με κοινές στρατιωτικές ασκήσεις και αμυντική συνεργασία, οι οποίες στέλνουν σαφές μήνυμα αποτροπής προς την Άγκυρα. Οι δύο χώρες, σε συνεργασία με την Κύπρο και με την υποστήριξη των Βρυξελλών και άλλων δυνάμεων, όπως η Γαλλία, επιδιώκουν τη διατήρηση της σταθερότητας και την αποτροπή μονομερών ενεργειών εκ μέρους της Άγκυρας.
Τέλος, οι τριμερείς διασκέψεις (Ελλάδα - Κύπρος - Αίγυπτος) και οι ενεργειακές συμπράξεις αναδεικνύουν τις δύο χώρες ως πυλώνες ενεργειακής και πολιτικής συνεργασίας, περιορίζοντας τον ζωτικό χώρο επέκτασης που αναζητεί η Τουρκία. Για όλα αυτά, η σημερινή συνάντηση των κ.κ. Μητσοτάκη και Σίσι, η Κοινή τους Δήλωση και η συνεδρίαση του πρώτου Ανωτάτου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας - Αιγύπτου αποκτούν ιδιαίτερη γεωπολιτική και στρατηγική σημασία.