Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις το τελευταίο διάστημα βρίσκονται σε μια φάση ελεγχόμενης προσέγγισης, όπου η ρητορική της αποκλιμάκωσης και της θετικής ατζέντας συνυπάρχει με υπόγειες ανησυχίες για τον ρόλο της Τουρκίας στο ευρωπαϊκό και νατοϊκό περιβάλλον. Η Αθήνα παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, επιλέγοντας συνδυασμό ήπιων τόνων και διπλωματικής εγρήγορσης.
Η συνάντηση του υπουργού Εξωτερικών Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Τούρκο ομόλογό του Χακάν Φιντάν στην Αττάλεια επιβεβαίωσε ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας παραμένουν ανοιχτοί, αν και δεν κατέληξαν στην ακριβή ημερομηνία για την πραγματοποίηση του 6ου Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας των δυο χωρών, αφού το προσδιόρισαν περίπου στις αρχές Ιουλίου.
Παρά τις καλές προθέσεις, ο χρονισμός για τη σύνοδο κορυφής Μητσοτάκη-Ερντογάν παραμένει ανοιχτός, αντικατοπτρίζοντας την εύθραυστη ισορροπία στις διμερείς σχέσεις, ιδιαίτερα μετά τις τελευταίες εξελίξεις και τη σημαντική αναβάθμιση του ρόλου της Τουρκίας τόσο ως οικοδέσποινας της πρώτης ουσιαστικής προσπάθειας ειρήνευσης στην Ουκρανία, όσο και ως κυρίαρχης δύναμης στην επιχείρηση ανοικοδόμησης της Συρίας. Δεν είναι τυχαίο, άλλωστε, ότι ακριβώς αυτές τις μέρες «επέλεξε» ο έγκλειστος στις τουρκικές φυλακές Αμπντουλάχ Οτσαλάν να ανακοινώσει τη διάλυση του κουρδικού ΡΚΚ.
Προσδοκίες με χαμηλό ρίσκο και ρεαλισμός
Η ατζέντα της επικείμενης συνόδου αναμένεται να κινηθεί γύρω από θέματα «χαμηλής πολιτικής», όπως το μεταναστευτικό, η τουριστική και ενεργειακή συνεργασία, οι επενδύσεις και η συνέχιση του προγράμματος των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Παράλληλα, θα τεθούν ζητήματα περιφερειακής σταθερότητας, με έμφαση στο Κυπριακό και τις εξελίξεις στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Αθήνα προσβλέπει σε θετικές ειδήσεις, αλλά δεν τρέφει αυταπάτες για τις βαθύτερες στρατηγικές επιδιώξεις της Άγκυρας.
Ακόμα και στο ευρωπαϊκό πλαίσιο, όπου η χώρα μας αναμφισβήτητα έχει πλεονέκτημα ως κράτος μέλος της ΕΕ, η Τουρκία εμφανίζεται ενισχυμένη λόγω της γεωπολιτικής της θέσης. Η επιμονή της Ευρώπης στην ενίσχυση της αμυντικής της αυτάρκειας έχει φέρει την Άγκυρα στο προσκήνιο, κυρίως μέσω της συμμετοχής της σε αμυντικές βιομηχανίες, όπως η Baykar, και των φιλοδοξιών της να ενταχθεί στο ευρωπαϊκό πρόγραμμα ReArm Europe.
Η ελληνική διπλωματία, σε αυτό το πλαίσιο, κινείται μεθοδικά, θέτοντας στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ζήτημα συμμόρφωσης της Τουρκίας με τις αρχές της ΚΕΠΠΑ (Κοινής Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας), ώστε να αποτραπεί ανεξέλεγκτη πρόσβαση της Τουρκίας σε ευρωπαϊκά εξοπλιστικά προγράμματα.
Αθήνα: Θεσμική πίεση, ψύχραιμη στάση
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, τόσο στη Γερμανία όσο και στην Ιταλία, τις οποίες επισκέφθηκε πρόσφατα, έχει επισημάνει ότι οποιαδήποτε αμυντική συνεργασία ΕΕ-Τουρκίας προϋποθέτει συμφωνία σε θεμελιώδεις αρχές. Οι τουρκικές κινήσεις, όπως η εξαγορά της Piaggio Aerospace στην Ιταλία και οι πιέσεις για την πώληση Eurofighter, αντιμετωπίζονται με αυξημένη επιφύλαξη από την Αθήνα. Η προσπάθεια της Ελλάδας να αναχαιτίσει την «στρατηγική διείσδυση» της Τουρκίας στην ευρωπαϊκή άμυνα φαίνεται να αποδίδει, με την τελευταία έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να υιοθετεί πλήρως τις ελληνικές θέσεις για την αναθεωρητική πολιτική της Άγκυρας.
Την ίδια ώρα, ο ρεαλισμός επιβάλλει και κινήσεις χαμηλής όξυνσης. Ο ίδιος ο Ερντογάν φαίνεται να συναινεί σε έναν κύκλο προσέγγισης, σε μια συγκυρία όπου η τουρκική οικονομία πιέζεται και η διεθνής της αποδοχή έχει περιοριστεί. Η διπλωματική στρατηγική της Αθήνας, όπως διαμορφώνεται από το 2019 και εντεύθεν, επιδιώκει ταυτόχρονα αποκλιμάκωση, προώθηση θετικής ατζέντας και θεσμική εμπλοκή σε επίπεδο ΕΕ και ΝΑΤΟ.
Εν κατακλείδι, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρίσκονται σε φάση προσεκτικής εξισορρόπησης. Η Ελλάδα δεν αρκείται πλέον στην παθητική διαχείριση των κρίσεων, αλλά επιχειρεί να ασκήσει προληπτική πολιτική, χρησιμοποιώντας το θεσμικό της βάρος στην ΕΕ και τις περιφερειακές της συμμαχίες στην ευρύτερη περιοχή (Ισραήλ, Αίγυπτος κλπ). Το αν αυτό θα αποδώσει σε βάθος χρόνου εξαρτάται από τη διάρκεια της τρέχουσας ύφεσης στην ένταση και την ειλικρίνεια της Άγκυρας στις κινήσεις της.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
