Μπορεί η χθεσινή παραίτηση ενός υπουργού (Μάκης Βορίδης) και τριών υφυπουργών (Τάσος Χατζηβασιλείου, Χρήστος Μπουκώρος, Διονύσης Σταμενίτης) να έπεσε στην επικαιρότητα ως «κεραυνός εν αιθρία», ωστόσο οι πιο προσεκτικοί είχαν ήδη διαπιστώσει την έντονη ενόχληση του πρωθυπουργού, ήδη από τις δηλώσεις που έκανε μετά το τέλος της Συνόδου Κορυφής της ΕΕ, τα ξημερώματα της Πέμπτης προς Παρασκευή.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης αντελήφθη αμέσως ότι η εμπιστοσύνη της κοινής γνώμης προς την κυβέρνησή του έχει υποστεί σημαντικές ρωγμές, από τα προηγούμενα σκάνδαλα και την κακή διαχείριση προβλημάτων (παρακολουθήσεις, Τέμπη κλπ) και δεν ήταν διατεθειμένος να καλυφθεί για ακόμα μια φορά πίσω από την εύκολη δικαιολογία των «διαχρονικών προβλημάτων», όπως έγινε π.χ. με τον ελληνικό σιδηρόδρομο. Άλλωστε, αυτού του είδους οι δικαιολογίες είναι πλέον δεδομένο ότι όχι μόνο δεν πείθουν την κοινή γνώμη, αλλά οδηγούν σε αντίθετα αποτελέσματα από τα προσδοκώμενα.

Η αντίδραση του Μαξίμου και οι παραιτήσεις

Έτσι, ο πρωθυπουργός, στις δηλώσεις του μετά τη Σύνοδο Κορυφής, επιφυλάχθηκε προκειμένου να ενημερωθεί πλήρως μετά την επιστροφή του στην Αθήνα και μετά να λάβει τις αποφάσεις του. Από νωρίς χθες το πρωί, βρέθηκε στο Μέγαρο Μαξίμου κι οργάνωνε συσκέψεις με άμεσους συνεργάτες του και πρωταγωνιστές της υπόθεσης (Μυλωνάκης, Αυγενάκης κλπ).

Δεν χρειάστηκε πολύς χρόνος στον πρωθυπουργό για να καταλήξει: παραίτηση όλων των εμπλεκομένων στην υπόθεση ΟΠΕΚΕΠΕ που σήμερα κατέχουν κυβερνητική θέση, για προφανείς πολιτικές ευθύνες, δηλαδή των κ.κ. Βορίδη, Χατζηβασιλείου, Σταμενίτη και Μπουκώρου, αλλά και του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Γιώργου Στρατάκου. Επίσης, επιχείρηση διαχωρισμού σε δεύτερο χρόνο, κι αφού δουν τις αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, των πολιτικών από τις ποινικές ευθύνες.

Νωρίτερα, είχαν ενημερωθεί άπαντες οι εμπλεκόμενοι να μην προχωρήσουν σε καμία δημόσια δήλωση, πριν ενημερωθούν για τις αποφάσεις του κ. Μητσοτάκη. Ωστόσο, την Πέμπτη ο κ. Βορίδης είχε δείξει ότι δεν έχει καμία πρόθεση να παραιτηθεί, όταν σε συνέντευξή του είχε δώσει την παρακάτω απάντηση:

«Η στάση μου είναι ξεκάθαρη: προστασία της εντιμότητας και της ακεραιότητάς μου. Αν ένιωθα ότι έχω κάνει κάτι κακό, θα έλεγα ότι “το έκανα”. Εδώ μου λένε ότι συνιστά ποινικό αδίκημα η εφαρμογή υπουργικής απόφασης».

Η εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας και οι συνέπειες

Την ίδια μέρα, η υπόθεση αναγνώσθηκε στην Ολομέλεια της Βουλής, μετά τη διαβίβασή της εκεί από την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία (EPPO). Σε αυτήν επιβεβαιώθηκε η ύπαρξη στοιχείων που εμπλέκουν πολιτικά και υπηρεσιακά πρόσωπα σε συστηματική διαχείριση ευρωπαϊκών κονδυλίων χωρίς επαρκείς ελέγχους.

Ωστόσο, η απόφαση του πρωθυπουργού δεν άφηνε κανένα περιθώριο στον μέχρι χθες υπουργό Μετανάστευσης και Ασύλου. Έτσι, «την ανάγκην φιλοτιμία ποιούμενος», υπέβαλε την παραίτησή του, προκειμένου να υπερασπιστεί καλύτερα τον εαυτό του και να αποδείξει την αθωότητά του, όπως σημείωσε στη σχετική επιστολή. Στο ίδιο πνεύμα ήταν και η επιστολή παραίτησης του κ. Χατζηβασιλείου.

Από την πλευρά του, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Παύλος Μαρινάκης έσπευσε να διευκρινίσει ότι κάθε πολιτικό πρόσωπο αντιμετωπίζεται ξεχωριστά, ότι διαχωρίζονται οι πολιτικές από τις ποινικές ευθύνες και ότι οι αποφάσεις του πρωθυπουργού ελήφθησαν στο πλαίσιο της άμεσης αντίδρασης αλλά και της διατήρησης της κυβερνητικής σταθερότητας.

Ανασχηματισμός και πολιτικές αντιδράσεις

Όπως προκύπτει, οι 4 παραιτήσεις οδηγούν σε μίνι ανασχηματισμό, ο οποίος θα αποφασιστεί ως προς τα πρόσωπα από τον πρωθυπουργό μέσα στο Σαββατοκύριακο και, εκτός απροόπτου, θα ανακοινωθεί τη Δευτέρα μετά τη συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου (11 π.μ.). Δεν είναι σαφές αν, εκτός των τεσσάρων κενών θέσεων, θα υπάρξουν και άλλες διορθωτικές κινήσεις στο εσωτερικό της κυβέρνησης.

Η αντιπολίτευση, όπως είναι φυσικό, είδε ως «μάννα εξ ουρανού» τις χθεσινές εξελίξεις. Το ΠΑΣΟΚ προσανατολίζεται στο αίτημα για σύσταση προκαταρκτικής επιτροπής, κατηγορώντας τον κ. Βορίδη ως ύποπτο για αξιόποινες πράξεις.

Από την άλλη, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Σωκράτης Φάμελλος, έσπευσε να ζητήσει την παραίτηση σύσσωμης της κυβέρνησης και τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών, και συνόδευσε αυτή του τη θέση με επικρίσεις για την ατιμωρησία και τη διαπλοκή των κυβερνώντων.

Σκάνδαλο με πολιτικό και οικονομικό βάθος

Πράγματι, το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ μπορεί να φέρει στην επιφάνεια ένα εκτεταμένο σύστημα πελατειακών σχέσεων, με άγνωστο βάθος, άγνωστο αριθμό εμπλεκομένων πολιτικών προσώπων και, συνεπώς, άγνωστο κόστος και φθορά για την κυβέρνηση και τη Νέα Δημοκρατία, η οποία μόλις είχε αρχίσει να ανακάμπτει μετά την πολύμηνη δοκιμασία των Τεμπών.

Ο ΟΠΕΚΕΠΕ, ο οποίος διαχειριζόταν πάνω από €2,4 δισ. σε ετήσιες ενισχύσεις, κατηγορείται για ελλιπείς ελέγχους και επιχορηγήσεις σε μη επιλέξιμους δικαιούχους, με προφανείς πολιτικές ευθύνες των πολιτικών ηγεσιών του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, στο οποίο υπαγόταν ο Οργανισμός.

Πίεση από την ΕΕ

Την προηγούμενη εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επέβαλε στην Ελλάδα πρόστιμο €392,2 εκατομμυρίων και μείωσε κατά 5% τις μελλοντικές χρηματοδοτήσεις, αναφέροντας ως αιτία την έλλειψη αποτελεσματικών μηχανισμών ελέγχου.

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι προωθεί την ένταξη του ΟΠΕΚΕΠΕ στην ΑΑΔΕ και συνεργασία με διεθνείς συμβούλους για ισχυρότερους ελέγχους και διαφάνεια.

Με τις χθεσινές αναπάντεχες εξελίξεις, η κυβέρνηση επιχειρεί να αποδείξει ότι αντιδρά άμεσα και αποφασιστικά, σε αντίθεση με παρελθούσες υποθέσεις.

Ωστόσο, εν μέσω οικονομικών πιέσεων και ανησυχίας για νέα μέτρα, οι πολιτικές συνέπειες ενδέχεται να επηρεάσουν δυσμενώς την εμπιστοσύνη των πολιτών, τόσο στο πρόσωπο του κ. Μητσοτάκη όσο και στη Νέα Δημοκρατία ως κυβερνών κόμμα.

→ Διαβάστε επίσης: Σύνοδος Κορυφής Ε.Ε.: Υιοθέτησε τις ελληνικές θέσεις για μετανάστευση - τουρκολιβυκό μνημόνιο

Η «βοή των πλησιαζόντων γεγονότων»

Το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ μπορεί εν δυνάμει να εξελιχθεί σε πολιτικό και οικονομικό σεισμό: πρόστιμα εκατοντάδων εκατομμυρίων, ποινικές διώξεις, κυβερνητικές παραιτήσεις είναι οι πρώτες συνέπειες, μέσα σε μόλις λίγες μέρες.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης κλήθηκε να επιλέξει ανάμεσα στην πολιτική οχύρωση της κυβέρνησής του και την άμεση προσπάθεια διασφάλισης της εμπιστοσύνης της κοινής γνώμης, τουλάχιστον όσης εμπιστοσύνης υπάρχει ακόμα στους κυβερνώντες.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, τις εξελίξεις θα προσδιορίσει αποφασιστικά και οριστικά στο σκάνδαλο αυτό η «βοή των πλησιαζόντων γεγονότων», όπως σημείωνε παλαιότερα ο Κωνσταντίνος Καβάφης…

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!