Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αποδεικνύεται ίσως ως το πιο καίριο crash test για το ΠΑΣΟΚ από τη στιγμή της πολιτικής του επανεκκίνησης μετά την επανεκλογή του Νίκου Ανδρουλάκη. Πρόκειται για μια υπόθεση που δεν αφορά απλώς κακοδιοίκηση ή γραφειοκρατική αστοχία: αγγίζει τον πυρήνα της διαχείρισης κοινοτικών πόρων, του κράτους δικαίου και της σχέσης εμπιστοσύνης κράτους–πολίτη. Είναι (με πολιτικούς όρους) σοβαρότερο από το τραγικό δυστύχημα των Τεμπών, γιατί εδώ υπάρχει σαφής ευθύνη των κυβερνώντων που αποτυπώνεται στο περίφημο «αποτύχαμε» του Πρωθυπουργού.
Και ακριβώς εδώ, το ΠΑΣΟΚ καλείται να αξιοποιήσει ακόμα μια ευκαιρία που του δίνεται, προκειμένου να πείσει τους πολίτες ότι δεν αποτελεί απλώς συμπλήρωμα του πολιτικού τοπίου, αλλά σοβαρή, εναλλακτική λύση διακυβέρνησης.
Εμφαση στη λογοδοσία
Τα πρώτα αντανακλαστικά του επιτελείου Ανδρουλάκη δείχνουν μια προσπάθεια να οριοθετηθεί καθαρά απέναντι στη Νέα Δημοκρατία, η οποία παλινδρομεί ανάμεσα στη σιωπή και την εκ των υστέρων «ευαισθησία». Ο πρόεδρος του κόμματος μίλησε για «παρακράτος» στον ΟΠΕΚΕΠΕ, κατήγγειλε την απουσία θεσμικών εγγυήσεων και επανέφερε το ζήτημα της διαφάνειας στη διαχείριση του δημοσίου χρήματος.
Παράλληλα, το ΠΑΣΟΚ προσπαθεί να αναδείξει την ιδεολογική του συνέπεια γύρω από ζητήματα θεσμικής λογοδοσίας, με σαφή αναφορά στη δική του κυβερνητική παρακαταθήκη, η οποία όμως δεν είναι απαλλαγμένη από σκιές, αλλά οπωσδήποτε πλουσιότερη σε θεσμικές τομές από τη σημερινή κατάσταση.
Η συγκυρία για τη Χαριλάου Τρικούπη είναι ιδανική, καθώς το κυβερνητικό στρατόπεδο εμφανίζεται κατακερματισμένο, με εμφανείς ρωγμές εμπιστοσύνης ακόμη και εντός του κόμματος της Νέας Δημοκρατίας. Την ίδια στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ αναζητά ακόμη τον βηματισμό του μετά τις αλλεπάλληλες ήττες και τις διαρκείς εσωτερικές κρίσεις και παλινωδίες. Έτσι, το πολιτικό τοπίο διαμορφώνει για το ΠΑΣΟΚ έναν ευνοϊκό χώρο να αναπνεύσει, να διατυπώσει καθαρές θέσεις και, το κυριότερο, να απευθυνθεί στους πολίτες ως κόμμα με σχέδιο, ευθύνη και προτάσεις.
Το πρόβλημα
Το πρόβλημα είναι ότι μέχρι στιγμής το ΠΑΣΟΚ δείχνει συχνά να εγκλωβίζεται άλλοτε σε έναν «χαμηλό τόνο» αντιπολίτευσης, άλλοτε σε υπερβολικά υψηλούς τόνους, που αν και θεσμικά δείχνει συγκροτημένο, δεν καταφέρνει να μετατρέψει σε κοινωνικά διεισδυτικό τον πολιτικό του λόγο.
Το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ αποτελεί μια από τις λίγες περιπτώσεις όπου μπορεί να μιλήσει ταυτόχρονα σε δύο κοινά: στους προοδευτικούς ψηφοφόρους που ζητούν θεσμική επανεκκίνηση και στους πολίτες της υπαίθρου που αισθάνονται ότι το κράτος τούς προδίδει και τους αδικεί. Ειδικά το δεύτερο κοινό είναι παραδοσιακά πιο κοντά στο ΠΑΣΟΚ και μπορεί να λειτουργήσει ως γέφυρα επανεκκίνησης.
Για τη Χαριλάου Τρικούπη, άλλη μια ευκαιρία είναι παρούσα. Το ερώτημα είναι αν θα την αξιοποιήσει με τρόπο που να υπερβεί τη δημοσκοπική στασιμότητα στην οποία η αξιωματική αντιπολίτευση φαίνεται εγκλωβισμένη. Για να συμβεί αυτό, χρειάζεται στρατηγική με βάθος, διαρκής πίεση στην κυβέρνηση, σταθερότητα λόγου και –ίσως το πιο δύσκολο– επαναφορά ενός ηγεμονικού πολιτικού αφηγήματος, που να μην εξαντλείται σε καταγγελίες.
→ Διαβάστε επίσης: Το νέο μεταναστευτικό μέτωπο από τη Λιβύη και η στάση της ΕΕ
Το πλεονέκτημα
Σε αντίθεση με τον ΣΥΡΙΖΑ, το ΠΑΣΟΚ έχει το πλεονέκτημα ότι δεν κουβαλά φθορά από την πρόσφατη διακυβέρνηση και δεν έχει εκκρεμότητες που το βαραίνουν στο άνοιγμά του προς το μετριοπαθές Κέντρο. Μπορεί, λοιπόν, να μιλήσει με τη γλώσσα της σοβαρότητας, της Ευρώπης και των θεσμών, αλλά πρέπει να το κάνει με μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση.
Δεν αρκεί να είναι η «ήπια φωνή της λογικής». Πρέπει να είναι και η φωνή της απαίτησης για αλλαγή, της αξίωσης για λογοδοσία, της πίεσης προς ένα σύστημα που συνεχώς δικαιώνει τους πιο κυνικούς.
Η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς μια ακόμη ευκαιρία αντιπολίτευσης. Είναι ίσως η πιο σημαντική δοκιμασία ετοιμότητας για το ΠΑΣΟΚ. Αν μπορεί να αρθρώσει πειστικά την ιδέα ότι απέναντι στην κυβέρνηση της αδιαφάνειας και τον ΣΥΡΙΖΑ της ασυνέπειας υπάρχει μια τρίτη, υπεύθυνη δύναμη, τότε ίσως αυτή η κρίση να αποτελέσει το πολιτικό σημείο καμπής που αναζητούσε.
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
