Το σκάνδαλο στον ΟΠΕΚΕΠΕ έχει φέρει χωρίς αμφιβολία την κυβέρνηση ενώπιον μιας δύσκολης εξίσωσης. Αν και το μέγεθος της υπόθεσης (τόσο με όρους πολιτικής φθοράς όσο και ως προς το δημοσιονομικό κόστος) είναι ήδη μεγάλο, η διαχείριση των επόμενων εβδομάδων θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό αν η κρίση θα παραμείνει ελεγχόμενη ή θα οδηγήσει σε ραγδαίες κι εν πολλοίς ανεπιθύμητες εξελίξεις.
Στρατηγική αναχαίτισης με ορίζοντα τη ΔΕΘ
Η στρατηγική του Μαξίμου συμποσούται σε τρεις λέξεις: ανάσχεση, έλεγχος και αναπροσαρμογή. Δηλαδή, η κυβέρνηση ακολουθεί μια πολύπλευρη στρατηγική με ορίζοντα τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, όπου ο πρωθυπουργός επιδιώκει να παρουσιάσει μια εικόνα σταθερότητας και συνέχειας του κυβερνητικού έργου και να ξαναπάρει στα χέρια του τη διαμόρφωση της πολιτικής ατζέντας.
Το βασικό δίλημμα που απασχολεί το Μαξίμου είναι εάν θα αποδεχθεί ή θα απορρίψει την επερχόμενη πρόταση του ΠΑΣΟΚ για σύσταση προανακριτικής επιτροπής με κακουργηματικές κατηγορίες κατά των πρώην υπουργών Βορίδη και Αυγενάκη. Για να προλάβει δυσμενείς εξελίξεις, εξετάζεται σοβαρά το ενδεχόμενο να κατατεθεί κυβερνητική πρόταση για προανακριτική, αλλά για πλημμελήματα, όπως έγινε με τους κ.κ. Τριαντόπουλο και Καραμανλή. Αυτό θα επέτρεπε στην κυβέρνηση να επικαλεστεί συνέπεια και θεσμική ευαισθησία, χωρίς να παραδεχθεί σοβαρό ποινικό βάρος.
Διλήμματα και ρίσκα για το Μαξίμου
Υπάρχουν επίσης στο γραφείο του Κυριάκου Μητσοτάκη εισηγήσεις να απορριφθεί η πρόταση του ΠΑΣΟΚ ελλείψει πειστικών ποινικών ενδείξεων, με το επιχείρημα ότι μια υπεύθυνη πολιτική δύναμη δεν πρέπει να ακολουθεί τις ακρότητες των «πλατειών», αλλά και ότι δεν πρέπει να ποινικοποιείται η πολιτική ζωή. Εναλλακτικά, συζητείται μια πρόταση για εξεταστική επιτροπή, με ευρύτερο πολιτικό χαρακτήρα, που θα εκτονώσει το κλίμα χωρίς να οδηγήσει σε δικαστικές περιπέτειες. Εδώ φυσικά υπάρχει ορατό το ενδεχόμενο η κυβέρνηση να κατηγορηθεί πειστικά για συγκάλυψη.
Με άλλα λόγια, κάθε επιλογή εμπεριέχει ρίσκο. Η μυστική ψηφοφορία στη Βουλή μπορεί να οδηγήσει σε διαρροές και εσωκομματική φθορά, είτε προς τη μία είτε προς την άλλη κατεύθυνση. Ο Μάκης Βορίδης ήδη δηλώνει ότι θα υπερασπιστεί την τιμή του και απορρίπτει υποψίες ενοχής, ενώ βουλευτές εκφράζουν επιφυλάξεις για νέες προανακριτικές.
Το επικοινωνιακό αντίβαρο που σχεδιάζει το Μέγαρο Μαξίμου είναι η «επιχείρηση ΔΕΘ»: Φοροελαφρύνσεις, στήριξη εισοδημάτων και θετικές ανακοινώσεις που θα επιχειρήσουν να επαναφέρουν την πρωτοβουλία κινήσεων στο πεδίο του πρωθυπουργού. Οι καθημερινές συσκέψεις, οι τακτικές εξαγγελίες και η αποφυγή πρόωρης εκλογολογίας εντάσσονται σε αυτό το σχέδιο διαχείρισης κρίσης.
Η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ και η στοχευμένη πίεση
Από την πλευρά της αξιωματικής αντιπολίτευσης, το ΠΑΣΟΚ επιχειρεί να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά το σκάνδαλο χωρίς να εμφανιστεί υπερβολικό ή θεσμικά επιπόλαιο. Η πρόταση που ετοιμάζει η Χαριλάου Τρικούπη έχει στόχο τους δυο πρώην υπουργούς, Μάκη Βορίδη και Λευτέρη Αυγενάκη, με κατηγορίες για ηθική αυτουργία και συνέργεια σε απιστία, αλλά περιλαμβάνει και πολιτική μομφή κατά του ίδιου του πρωθυπουργού, τονίζοντας ότι ο «στενός πυρήνας του Μαξίμου γνώριζε». Αν και βάζει πολιτικά στο κάδρο τον Κυριάκο Μητσοτάκη, το ΠΑΣΟΚ αποφεύγει να ζητήσει προανακριτική εναντίον του, επιλέγοντας έναν θεσμικό και πιο «μετριοπαθή» δρόμο, ώστε να ενισχύσει το προφίλ υπευθυνότητας έναντι του ΣΥΡΙΖΑ και άλλων κομμάτων.
Παράλληλα με την πρόταση για προανακριτική, το ΠΑΣΟΚ διατηρεί το θέμα στην επικαιρότητα με συνεχείς ερωτήσεις στη Βουλή, όπως αυτή για την αδράνεια της Εθνικής Αρχής Διαφάνειας, υπογραμμίζοντας την ανάγκη για λογοδοσία και διαφάνεια.
Όπως έχουμε επισημάνει, η υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ δεν είναι απλώς ένα ακόμα σκάνδαλο. Αντίθετα, εξελίσσεται σε δοκιμασία πολιτικής συνοχής και θεσμικής νομιμοποίησης για την κυβέρνηση. Η Νέα Δημοκρατία αναζητά λύση που να συνδυάζει νομική ασφάλεια, πολιτική άμυνα και κομματική συνοχή. Αντίστοιχα, το ΠΑΣΟΚ επενδύει στην ανάδειξη του σκανδάλου με θεσμικά όπλα, χωρίς να ενδώσει στον πειρασμό της πόλωσης, προσβλέποντας έτσι σε μια συστημική φθορά της κυβέρνησης και στην ενίσχυση του δικού του πολιτικού βάρους.
Οι επόμενες εβδομάδες έως τη ΔΕΘ θα καθορίσουν αν η ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας μπορεί να ελέγξει την κατάσταση ή αν η κρίση του ΟΠΕΚΕΠΕ θα επιδεινώσει περαιτέρω την εικόνα μιας κυβέρνησης που βάλλεται και από έξω και από μέσα.