Κατατέθηκε στο Συμβούλιο της Επικρατείας από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος (ΠΔ) που εξειδικεύει κρίσιμες διατάξεις του Νέου Οικοδομικού Κανονισμού (ΝΟΚ), στο πλαίσιο της εναρμόνισης με τη νομολογία του ΣτΕ και του πρόσφατου νόμου 5197/2025 (ΦΕΚ Α’ 76/16.05.2025).
Η παρέμβαση του ΥΠΕΝ έρχεται δύο εβδομάδες μετά την κατάθεση σχετικής τροπολογίας και επιχειρεί να βάλει τέλος σε χρόνια νομικής ασάφειας που επηρέαζε την έκδοση και εφαρμογή οικοδομικών αδειών με χρήση των κινήτρων του ΝΟΚ.
Ξεκαθαρίζεται η έννοια της «εκκίνησης εργασιών»
Όπως τονίζουν πηγές του ΥΠΕΝ, το νέο ΠΔ θεσπίζει, για πρώτη φορά, έναν σαφή και καθολικά αποδεκτό ορισμό για την έναρξη οικοδομικών εργασιών, προσδιορίζοντας με σαφήνεια τα αποδεικτικά μέσα.
Συγκεκριμένα, ως εκκίνηση θα θεωρείται:
- η έναρξη των εκσκαφών,
- η σκυροδέτηση σε περίπτωση προσθήκης,
- η κατεδάφιση εντός του ακινήτου μετά την 11η Ιουνίου 2024,
- οι αρχαιολογικές εκσκαφές βάσει υφιστάμενης άδειας μέχρι την 11η Δεκεμβρίου 2024.
Το περιβαλλοντικό ισοδύναμο
Το ΠΔ ενεργοποιεί πλήρως τη διαδικασία αντιστάθμισης για την αξιοποίηση των κινήτρων του ΝΟΚ, μέσω του Ειδικού Σχεδίου Περιβαλλοντικού Ισοδυνάμου Αναβάθμισης Πόλεων (ΕΣΠΙΑΠ).
Τα μέτρα θα εφαρμόζονται σε επίπεδο δημοτικής ενότητας, πλην της Αττικής και της Θεσσαλονίκης, όπου η εφαρμογή γίνεται σε επίπεδο δήμου.
Περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων:
- απόκτηση και διαμόρφωση κοινόχρηστων χώρων,
- κατεδάφιση αυθαίρετων ή επικίνδυνων κτισμάτων,
- ενίσχυση του αστικού πρασίνου,
- αναπλάσεις σε υποβαθμισμένες ή προστατευόμενες περιοχές,
- αποκατάσταση διατηρητέων,
- χρηματοδότηση «έξυπνων» και κλιματικά ουδέτερων δράσεων.
Χρηματοδότηση και υποχρεώσεις
Το ΠΔ καθορίζει ακόμα τη διαδικασία εκπόνησης και έγκρισης των ΕΣΠΙΑΠ, τους φορείς υλοποίησης, τους υπόχρεους καταβολής του περιβαλλοντικού ισοδυνάμου καθώς και τον μηχανισμό χρηματοδότησης μέσω ειδικού λογαριασμού στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων.
Οι πόροι θα διατίθενται αποκλειστικά στους δήμους για την εφαρμογή των σχετικών δράσεων.
Ενα νέο ρυθμιστικό πλαίσιο
Με το νέο Προεδρικό Διάταγμα, σε συνδυασμό με τον ν. 5197/2025, το ΥΠΕΝ διαμορφώνει ένα συνεκτικό και προβλέψιμο ρυθμιστικό πλαίσιο, που θωρακίζει θεσμικά την οικοδομική δραστηριότητα, εξασφαλίζει διαφάνεια και διευκολύνει την ορθή εφαρμογή του ΝΟΚ, ενισχύοντας τη νομική ασφάλεια τόσο για τους επενδυτές όσο και για τις αρμόδιες αρχές, καταλήγουν οι ίδιες πηγές.