Η απουσία του Αντώνη Σαμαρά από την παρουσίαση του βιβλίου του Ευριπίδη Στυλιανίδη στο Ωδείο Αθηνών δεν ήταν μια απλή «προσωπική επιλογή», όπως βιάστηκε να διευκρινίσει το περιβάλλον του πρώην πρωθυπουργού. Ήταν μια πολιτική χειρονομία σαφούς συμβολισμού, μια κίνηση που σήμανε και τυπικά την οριστικοποίηση της ρήξης με τον Κυριάκο Μητσοτάκη.

Για την κυβέρνηση και το Μαξίμου, η μη εμφάνιση του Σαμαρά στην πολυδιαφημισμένη εκδήλωση, όπου είχε σχεδιαστεί μια «θεαματική» συνεύρεση των τριών πρώην και νυν πρωθυπουργών της Νέας Δημοκρατίας, ήταν ένα δυσάρεστο μήνυμα. Για τον ίδιο τον Σαμαρά, ήταν η στιγμή να δείξει ότι δεν πρόκειται πλέον να συμμετέχει σε οποιοδήποτε αφήγημα «γαλάζιας ενότητας» που δεν τον εξυπηρετεί πολιτικά.

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, έχοντας επενδύσει σε αυτή τη συμβολική εικόνα, βρέθηκε ενώπιον ενός ακόμα πλήγματος στο προφίλ του ως «εγγυητής της σταθερότητας και της ενότητας της Κεντροδεξιάς», το οποίο έσπευσε να αναιρέσει με τη φράση του ότι στο Ωδείο Αθηνών βρέθηκε «η Νέα Δημοκρατία εν συνόλω», αφήνοντας έξω από το σύνολο τον Σαμαρά.

Το χάσμα Μητσοτάκη - Σαμαρά

Παρά τα επανειλημμένα ανοίγματα του Μαξίμου προς τον πρώην πρωθυπουργό τους τελευταίους μήνες, το χάσμα όχι μόνο δεν γεφυρώθηκε αλλά διευρύνθηκε. Στελέχη της Νέας Δημοκρατίας παραδέχονται πλέον, έστω και ψιθυριστά, ότι η σχέση των δύο ανδρών έχει φτάσει σε σημείο μη επιστροφής.

Το ρήγμα, φυσικά, δεν προέκυψε ξαφνικά. Ο Σαμαράς, αν και στήριξε ενεργά τον σημερινό πρωθυπουργό στην πορεία του προς την ηγεσία της Νέας Δημοκρατίας, αισθάνθηκε προδομένος όταν ο Κυριάκος Μητσοτάκης δεν του πρότεινε κανένα υψηλό αξίωμα, ούτε την Προεδρία της Δημοκρατίας ούτε τη θέση του Επιτρόπου της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Από τότε, η στάση του έγινε ολοένα και πιο δηλωτική μιας υπόγειας αλλά σταθερής υπονόμευσης.

Οι αποστάσεις που κρατούσε στα εθνικά ζητήματα, οι αιχμές του για τη στάση της κυβέρνησης σε θέματα εξωτερικής πολιτικής και οι σποραδικές παρεμβάσεις του σε κομβικές στιγμές του δημόσιου διαλόγου είχαν διαρκώς ένα κοινό χαρακτηριστικό: στόχευαν στο να δείξουν ότι ο Μητσοτάκης δεν είναι ο «φυσικός ηγέτης» ολόκληρου του χώρου της Κεντροδεξιάς.

Από την άλλη πλευρά, ο Κυριάκος Μητσοτάκης απέτυχε να προλάβει τη ρήξη ή έστω να την ελέγξει. Παρότι γνώριζε τις προσωπικές φιλοδοξίες του Σαμαρά, υιοθέτησε την τακτική της «ψυχρής απόστασης», θεωρώντας ότι η προσωπική του πολιτική κυριαρχία δεν θα απειληθεί από έναν πρώην πρωθυπουργό με μειωμένη θεσμική ισχύ. Σήμερα, το χάσμα είναι προσωπικό, πολιτικό, στρατηγικό και δυνητικά δυσάρεστο για το χώρο της Κεντροδεξιάς.

Η άδεια καρέκλα

Η απουσία του Σαμαρά από την εκδήλωση του Ευριπίδη Στυλιανίδη ήταν η τελική επιβεβαίωση αυτής της αποξένωσης. Το σκηνικό ήταν προετοιμασμένο για μια συμβολική «χειραψία» που θα φωτογράφιζε ενότητα, αλλά αντί γι’ αυτό, η άδεια καρέκλα του πρώην πρωθυπουργού έγινε η πιο εύγλωττη πολιτική δήλωση της βραδιάς.

Η εικόνα του Μητσοτάκη να σφίγγει το χέρι του Κώστα Καραμανλή, με τη θέση του Σαμαρά κενή, έδειξε προς όλες τις κατευθύνσεις ότι το χάσμα Νέας Δημοκρατίας - Σαμαρά είναι αγεφύρωτο.

Σενάρια για νέο πολιτικό φορέα

Στο παρασκήνιο, η ανησυχία στο Μαξίμου είναι έντονη. Πολλοί στο κυβερνητικό στρατόπεδο φοβούνται ότι ο Σαμαράς μπορεί να προχωρήσει τελικά στη δημιουργία νέου πολιτικού φορέα στα δεξιά της ΝΔ, κάτι που θα μπορούσε να προκαλέσει αποσυσπείρωση και διαρροές, ειδικά σε εκλογικές περιφέρειες της Βόρειας Ελλάδας.

Η «σαμαρική» πτέρυγα, όσο κι αν φαίνεται αποδυναμωμένη κοινοβουλευτικά, διαθέτει πολιτικά και οργανωτικά δίκτυα, ικανά να ενοχλήσουν το κυβερνητικό οικοδόμημα.

Η στάση του ίδιου του Σαμαρά είναι διπλά υπολογισμένη. Από τη μία, επιλέγει να επιτεθεί χωρίς να αναλαμβάνει ευθύνη για ευθεία ρήξη, εμφανίζεται απλώς να αποστασιοποιείται. Από την άλλη, αφήνει να αιωρείται η προοπτική ενός εναλλακτικού πόλου στη Δεξιά, ο οποίος θα αμφισβητήσει τον Μητσοτάκη όχι από το Κέντρο, αλλά από τα δεξιά του, σε μια περίοδο που η κυβέρνηση έχει πολιτική φθορά.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το τελευταίο διάστημα, ο πρώην πρωθυπουργός έχει πυκνώσει τις παρεμβάσεις του σε θέματα «πατριωτικού» προφίλ, όπως ιδεολογική ταυτότητα, εθνικά ζητήματα, μεταναστευτικό κλπ., πεδία στα οποία ο ίδιος θεωρεί ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης έχει αφήσει πολιτικά κενά.

→ Διαβάστε επίσης: ΠΑΣΟΚ: Νέους πονοκεφάλους προκαλεί η παραίτηση Τσίπρα

Ένας επικίνδυνος διχασμός

Στο κυβερνητικό στρατόπεδο, οι ευθύνες διαχέονται: Ο πρωθυπουργός πίστεψε ότι μπορεί να κυβερνά χωρίς εσωκομματική συνοχή και χωρίς πολιτικές ισορροπίες με τους δύο πρώην πρωθυπουργούς της παράταξης, ενώ ο προκάτοχός του βάζει τις προσωπικές του φιλοδοξίες και πικρίες πάνω από την ενότητα της παράταξης την οποία ισχυρίζεται ότι υπερασπίζεται.

Το αποτέλεσμα είναι ένα κόμμα που εμφανίζεται δημοσκοπικά ισχυρό, αλλά πολιτικά διαιρεμένο στην κορυφή του. Αν η ρήξη βαθύνει με δημιουργία νέου φορέα, μπορεί να προκαλέσει σοβαρές συνέπειες σε μια περίοδο που το πολιτικό τοπίο αλλάζει ραγδαία, με νέους σχηματισμούς να αναδύονται και παραδοσιακές σταθερές να κλονίζονται.

Στην πράξη, αυτό που φάνηκε στο Ωδείο Αθηνών δεν ήταν απλώς μια απουσία. Ήταν το πολιτικό ισοδύναμο μιας οριστικής δήλωσης: οι δρόμοι Μητσοτάκη και Σαμαρά έχουν πλέον χωρίσει και η Κεντροδεξιά δεν έχει πια έναν ηγεμόνα, αλλά δύο πόλους που αντιμάχονται.

Για τον πρωθυπουργό, αυτή είναι μια ήττα κύρους, ενώ για τον πρώην πρωθυπουργό, ένα ρίσκο που μπορεί να ανοίξει νέους δρόμους ή να τον οδηγήσει εκ νέου, οριστικά αυτή τη φορά, στην πολιτική απομόνωση. Για την κυβερνώσα παράταξη, όμως, είναι ένας επικίνδυνος διχασμός στην κορυφή.

Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!