Υπάρχει ζήτημα με τις τιμές και τον πληθωρισμό των τροφίμων. Αναμφίβολα. Μόνο που η παρουσίαση του προβλήματος στο δημόσιο διάλογο γίνεται με τρόπο που δεν προσεγγίζει την πραγματικότητα και δεν συμβάλει, κατά συνέπεια, σε βελτίωση.
Πιο συγκεκριμένα, το ζήτημα του πληθωρισμού στα τρόφιμα, ο οποίος είναι μεγαλύτερος του μέσου και δεν δείχνει σημάδια εκτόνωσης, παρουσιάζεται κυρίως ως αποτέλεσμα κερδοσκοπίας στο λιανεμπόριο και όχι ως πρόβλημα αυξημένου κόστους στην όλη αλυσίδα παραγωγή ενός προϊόντος, στην προκυμμένη ενός Τροφίμου. Ίσως να υπάρχει σε ένα βαθμό κάποια κερδοσκοπία αλλά, πρώτον, οποιαδήποτε αύξηση τιμών δεν αποτελεί κερδοσκοπία (πολύ περισσότερο αισχροκέρδεια), και δεύτερον, δεν είναι αυτή που προκαλεί τον πληθωρισμό, ή έστω μόνο αυτή.
Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε και ως καταναλωτές είναι ότι εδώ και δυο χρόνια έχουμε αλυσιδωτές αυξήσεις σε όλους σχεδόν τους συντελεστές παραγωγής αγαθών, για διάφορους λόγους. Αλυσιδωτές και σε βάθος, δηλαδή διαδοχικές χρονικά στον ίδιο συντελεστή και σε πλάτος, δηλαδή με επιρροή από τον ένα στον άλλο.
Πρώτες ύλες
Οι βασικές πρώτες ύλες ακριβαίνουν λόγω δυσκολιών στην παραγωγή τους. Πολλοί παραγωγοί μάλιστα, αγρότες και κτηνοτρόφοι, υπό αυτές τις συνθήκες βγαίνουν από την αγορά. Κατά το Lock Down η Κίνα σταμάτησε την παραγωγή πολλών προϊόντων σχεδόν δύο χρόνια. Το ίδιο σε Ινδία και Αίγυπτο. Στο γάλα, στο κρέας, στο σιτάρι λόγω προηγούμενων πολύ χαμηλών τιμών εγκατέλειψαν πολλοί κτηνοτρόφοι και αγρότες. Σήμερα η περιορισμένη προσφορά προκαλεί τις ακριβές τιμές παραγωγού, με επίπτωση σε όλα τα γαλακτοκομικά προϊόντα στα τυριά και κρέατα.
Δημητριακά, ζωοτροφές, εφόδια, ενέργεια
Για λόγους που σχετίζονται με τον πόλεμο στην Ουκρανία όλοι γνωρίζουν ότι υπάρχει αύξηση στις τιμές των δημητριακών. Ταυτόχρονα αυξάνεται η τιμή ζωοτροφών, γεωργικών εφοδίων, ρεύματος και αγροτικού πετρελαίου. Υπάρχουν ελλείψεις. Λάδια δεν υπάρχουν στην παγκόσμια αγορά. Καταγράφονται εκλείψεις σε ντομάτες,(πλημμύρες σε Ισπανία και Ιταλία), ελιές, ζωοτροφές.
Την ίδια στιγμή, η αύξηση στις τιμές του πετρελαίου έχει επιπτώσεις στο μεταφορικό κόστος. Το οποίο αυξάνουν κι άλλο οι διασυνοριακές νέες διατυπώσεις, αυστηροί έλεγχοι (αύξηση χρόνου), οι ελλείψεις σε οδηγούς.
Οι ακτοπλοϊκές μεταφορές έχουν δυσκολέψει και ακριβύνει για τους ίδιους λόγους και εξ’ αιτίας του Covid. Τα πλοία, τα φορτηγά, πολλές επιχειρήσεις ήταν σε απραξία λόγω Covid,(έλλειψη λιμενεργατών στα λιμάνια Κίνας και Ινδίας) αλλά "έτρεχαν" μισθοί δάνεια κλπ. Όλα αυτά έχουν αντίκτυπο στις σημερινές χρεώσεις παρόλο που έχει αρχίσει η εξομάλιση των τιμών στις ακτοπλοϊκές μεταφορές.
Βιομηχανία
Στη βιομηχανία υπάρχει επίσης αυξημένο κόστος πρώτων υλών, όπως έχει περιγραφεί παραπάνω αλλά και ενέργειας, συσκευασίας κλπ. Αυξημένα κόστη δημιουργεί και η ανάγκη παραγωγής τροφίμων συμβατής με την βιωσιμότητα, του πλανήτη, η διαχείριση αποβλήτων, οι οικολογικές συσκευασίες, οι δαπάνες έρευνας για πιο υγιεινά, πιο ασφαλή προϊόντα, οι επενδύσεις σε νέα τεχνολογία. Όλα αυτά είναι για το καλό θα πεί κανείς. Τα επιπλέον κόστη όμως που προκαλούν, τα οποία σε άλλη περίπτωση θα δεχόμασταν με ικανοποίηση (ή έστω με συγκατάβαση, ως αναγκαία) τώρα έρχονται να προστεθούν στα προηγούμενα κόστη και να οξύνουν ένα πρόβλημα.
Εφοδιαστική αλυσίδα
Αυτό που πρέπει να καταλάβουμε ως καταναλωτές είναι ότι όλα αυτά δεν είναι μεμονωμένα προβλήματα αλλά υπάρχει μια συνολική διατάραξη της εφοδιαστικής αλυσίδας τροφίμων παγκοσμίως. Υπάρχει ενιαίο παγκόσμιο σύστημα. Αλληλοσχετιζόμενες αγορές. Όταν διαταραχθεί μια αλυσίδα, ανισορροπεί και τότε οι αλυσιδωτές επιπτώσεις είναι χειρότερες και δυσανάλογες από τους αρχικούς παράγοντες που προκάλεσαν την ανισορροπία. Είναι σαν ένας πύργος από τον οποίο αν αφαιρέσεις κάποια κομμάτια κινδυνεύει να καταρρεύσει ολόκληρος.
Κύκλοι
Είναι σαφές ότι όλα αυτά αποτελούν ένα κύκλο. Όπως ακριβώς και η οικονομία ολόκληρη, και ο κύκλος βρίσκεται αυτή τη στιγμή σε φάση δυσκολίας. Θα μπορούσαμε να τον περιγράψουμε και ως ένα ‘φαύλο κύκλο’. Ο οποίος όμως, για να πούμε και κάτι ευχάριστο, είναι επίσης βέβαιο ότι κάποια στιγμή θα γίνει και πάλι ένας φυσιολογικός κύκλος, καθώς ο πληθωρισμός που υπάρχει δεν είναι δομικός αλλά αποτέλεσμα αυξημένης ζήτησης και αυξημένου κόστους. Να σημειωθεί ότι η αύξηση των επιτοκίων, η αύξηση των μισθών αυξάνει επίσης το κόστος. Το σύστημα επανέρχεται σε ισορροπία αυξάνοντας την παραγωγή. Έτσι θα αρχίσουν να πέφτουν και οι τιμές. Ωστόσο δεν είναι κάτι που μπορεί να γίνει σύντομα. Θα δούμε αποτελέσματα στους επόμενους μήνες.
Το Βlockchain ελπίδα για τη βιομηχανία τροφίμων
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη το Βlockchain, θα έχει κομβικό ρόλο στη επάρκεια της παγκόσμιας βιομηχανίας τροφίμων. Θα δημιουργήσει πρωτόγνωρες συνθήκες αξιοπιστίας και διαφάνειας σε ολόκληρη τη βιομηχανία τροφίμων. Έτσι θα επιτευχθεί ο εξορθολογισμός των αλυσίδων εφοδιασμού, με αποτέλεσμα τη μείωση σπατάλης παραγωγής και έμμεση μείωση του κόστους που τελικά θα φτάσει στον καταναλωτή. Την ίδια στιγμή, η κυκλική οικονομία, η ευαισθητοποίηση των καταναλωτών θα συμβάλουν κι αυτές στη μείωση των τιμών.
Μετά από όλα αυτά φρονώ ότι στο ζήτημα του πληθωρισμού των τροφίμων θα πρέπει να υπάρξει ψυχραιμία και όχι μεμονωμένες και κυρίως λανθασμένες προσεγγίσεις.
Ο Χρήστος Βογιάννου, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της PROVIL ΑΕ
Ακολούθησε την Ημερησία στο Google News!
